Bolalar va o'smirlar organizimga mushak yuklamasi va doimiy tarzda jismoniy tarbiya bilan shug'ullanish ta'siri reja

BOLALAR VA O'SMIRLAR ORGANIZIMGA MUSHAK YUKLAMASI VA DOIMIY TARZDA JISMONIY TARBIYA BILAN SHUG'ULLANISH TA'SIRI

Reja:


1 Mushaklar haqidagi umumiy ma‘lumot.
2.Mushaklar tuzilishi va shakli.
3. Mushaklar harakati.
4. Tashqi skelet mushaklari, ularning vazifalari.
1 Mushaklar haqidagi umumiy ma‘lumot
Odamning tanasi skeletgagina emas, balki mushaklar sistemasiga va semizlikka, ya‘ni yog` qatlamlarining hajmiga ham bog`liq. Odam tanasida yuzlab mushaklar mavjud. Bularning ko`pchiligi juft mushaklardir.Mushaklarning umumiy massasi, butun tana umumiy massasini 36-42%ini tashkil qiladi. chaqaloqning umumiy mushaklar massasi esa umumiy massaning 22%ini tashkil qiladi.
Mushaklarning turlari:
1) Ko`ndalang chiziqli;
2) Silliq.
Ko`ndalang chiziqli mushaklar ipsimon tolalardan tuzilgan. Bu mushaklarni mikroskopda ko`rganda xuddi ko`ndalang chiziqlar bilan chizilganga o`xshaydi. Shuning uchun bu mushakni ko`ndalang chiziqli mushak deb ataydilar. Bu mushaklar skeletning tashqi tomonini qoplagani uchun ularni skelet mushaklari deymiz.
Silliq mushaklar urchuqsimon shaklga ega bo`lgan hujayrasimon hujayralardan iboratdir. Biri ustiga joylashgan bo`lib, ikkinchisi ichki organlar, oshqozon, ichak, qon tomirlari va hokazolar devorlarini hosil qiladi.
Skelet mushaklari mustaqil harakat qiladigan mushaklardir. Ularning harakati bizning irodamizga bog`liq.
Silliq mushaklar haddan tashqari qon tomirlar va nervlar bilan ta‘minlangan. Ularning biri harakatchan (bosh miya qobig`idan ularga impulslar yuboriladi). Ikkinchisi – sezgir (undan bosh miya qobig`i tomon impulslar o`tadi).
Har bir mushak paylar bilan boshlanib, paylar bilan tugaydi. Ular yordamida mushaklar skeletga, bo`g`imga yoki tana terisiga yopishadi.
Har bir mushak yupqa parda bilan qoplangan. Bu esa mushaklarning bir-biriga ishqalanishidan saqlaydi.
2.Mushaklar tuzilishi va shakli.

Mushaklar tuzilishiga qarab quyidagicha bo`lishi mumkin:

1) Uzun (odamning oyoq-qo`llarida joylashgan);
2) Kalta (barmoq bug`inlari orasida, umurtqa pog`onalari orasida);
3) Yumaloq (odam yuzida, og`zi va ko`z atrofida);
4) Keng (tana oldi, orqasi).
Mushaklar qaerda joylashishiga qarab ham nomlanadi: bo`yin mushaklari, ko`krak, qorin, yelka mushaklari, tos mushaklari hamda oyoq-qo`llardagi mushaklar shakliga qarab quyidagilarga bo`linadi:
1) Trapetsiyasimon;
2) Deltasimon;
3) Tishsimon va hokazo.
Mushaklar yo`nalishiga qarab to`g`ri, ko`ndalang, qiyalama, ikki boshli, uch boshli, to`rt boshli kabi turlarga bo`linadi:
1) Egiluvchi;
2) To`g`ri holatga keltiruvchi;
3) Keltiruvchi;
4) Chetlatuvchi.