Bolalar rivojlanishidagi nuksonlarning klinik asoslari

Quloq shikastlari va kasalliklari.Surdologiya va eshitishni protezlash.
Quloq anatomiyasi
Eshituv va muvozanat a’zosining asosiy qismi chakka suyagining piramidasimon o‘simtasida joylashgan. U 3 qism – tashqi, o‘rta va ichki quloqdan iborat.
Tashqi quloq (auris externa) – quloq suprasi va tashqi eshituv yo‘lidan tashkil topgan (1, 2-rasmlar).

l-rasm. Tashqi quloq.




Quloq suprasi – teri bilan qoplangan elastik tog‘aydan tuzilgan bo‘lib, tovush to‘lqinini ushlash vazifasini bajaradi.Tog‘ay quloq chetida qayrilib supraburmasini hosil qiladi. Quloq suprasining asosini 0,5–1 mm qalinlikdagi elastik tog‘ay tashkil qilib, u har yon tomonidan teri hamda tog‘ay usti pardasi bilan qoplangan. Quloq suprasi uning tashqi sathini o‘rab olgan gajak va ichki tomondan unga qarama-qarshi joylashgan bolishsimon gajakdan tuzilgan. Quloq suprasining oldingi tomonidan ko‘tarilib tashqi eshituv yo‘lini berkitib turadigan bo‘rtmasi supacha deyiladi. Uning orqa tomonidagi boshqa bo‘rtmasi qarshi supacha deyiladi. Quloq suprasining pastki qismida tog‘ay plastinka o‘rnida yumshoq yog‘ qatlami bor. Bu joy quloq yumshog‘i deyiladi. Quloq suprasi voronkasimon torayish hosil qilib, tashqi eshituv yo‘liga aylanadi. Tashqi eshituv yo‘li uzunligi 30–35 mm li «S» simon kanal bo‘lib, tashqi tomondan quloq teshigi, ichkaridan nog‘ora parda bilan chegaralanib turadi. Tashqi eshituv yo‘li teri bilan qoplangan, quloq suprasi terisining davomi hisoblanadi. Tashqi eshituv yo‘lining pardali tog‘aysimon bo‘limidagi terining qalinligi 12 mm bo‘lib, sertuk, yog‘ va sera ishlab chiqaradigan bezlari bor. Bu bezlar shaklan o‘zgargan yog‘ bezlaridir. Ular jigarrang sekret ajratadi, bular o‘z navbatida yog‘ bezlari ajratmasi va tashqi eshituv yo‘li terisidan ko‘chgan epiteliylar bilan birgalikda quloq kirini hosil qiladi. Nog‘ora parda (membrana tympani) soat oynasiga o‘xshash botiq doira shaklida bo‘lib, yupqa va elastik to‘qimadan tuzilgan, diametri o‘rta yoshdagi odamlarda 9 x 12 mm cha bo‘ladi. Quloqning nog‘ora pardasi nog‘ora bo‘shlig‘ining tashqi devori hisoblanadi. U tashqi quloqdan o‘rta quloqni ajratib turadi. Shakli noto‘g‘ri (oval ko‘rinishida bo‘lib) juda qattiq, xiyol elastik va juda yupqa (0,1 mm gacha) anatomik tuzilmadir. Nog‘ora parda 3 qavatdan iborat: tashqi – teri qavat (bezsiz va so‘rg‘ichlarsiz), ya’ni tashqi eshituv yo‘li terisining davomi hisoblanadi, ichki shilliq qavati – nog‘ora bo‘shlig‘i shilliq pardasining davomi sanaladi, o‘rta qavat – biriktiruvchi to‘qimadan tuzilgan ikki qavatli tolalardan (tashqi radiar va ichki aylana tolalardan iborat).



Nog‘ora parda tashqi eshitish kanali bilan o‘rta quloq chegarasida joylashgan aylana ariqchaga soat oynasi soat korpusiga joylashgandek kirib turadi Tashqi quloq 3-rasm.

1 – quloq suprasi. 2- tashqi eshituv yo‘lining suyak qismi; 3; nog‘ora parda. – 4-yarim halqasimon kanallar; 5 – chig‘anoq;


Nog‘ora bo‘shlig‘i (caum tympani) chakka suyagining toshsimon o‘sig‘i ichida joylashgan bo‘lib, hajmi – 1 kub sm keladi, uni noto‘g‘ri shakldagi kubga o‘xsha-tish mumkin.