Bolalar rivojlanishidagi nuksonlarning klinik asoslari

Otogen miya ichi asoratlari. Otogen meningit, miyaning otogen abssessi, otogen sepsis, o‘tkir va surunkali yiringli quloq otiti zo‘rayishining asoratlari natijasida yuzaga keladi. Streptokokk, stafilokokk, ko‘k yiringli tayoqcha va boshqa mikroblar kasallikning kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Organizmning himoya kuchlarining ahvoli miya ichi otogen asoratlarining paydo bo‘lishida katta ahamiyatga ega.
Otogen meningit. U yiringli meningoensefalit ko‘rinishida kechadi. Kasallik shiddat bilan boshlanadi. Bemorni kuchli bosh og‘rig‘i bezovta qiladi. Harorat uzoq vaqt yuqori (39–40°C) bo‘ladi. Yosh bolalarda ko‘ngil aynish, qayt qilish, bosh og‘rig‘i kuzatiladi. Meningeal simptomlar: ensa mushaklari tarangligining oshishi, Bruzdinskiy simptomlari, Kernig belgisi paydo bo‘ladi. Orqa miyani punksiya qilinganda orqa miya suyuqlig‘i loyqa holatda yuqori bosim bilan otilib chiqadi. O‘z vaqtida davo choralari boshlansa umumiy miya simptomlari pasayib, bemor sog‘aya boshlaydi. Bunda o‘rta va ichki quloqdagi yiring jarrohlik yo‘li bilan tezda olib tashlanadi va katta miqdorda antibiotiklar, sulfanilamidlar berib turiladi. Shuningdek, degid-ratatsion, dezintoksikatsion terapiya bemorning ahvoli tezroq yaxshilanishiga yordam beradi.
Miyaning otogen abssessi. Bu o‘rta va ichki quloqning yallig‘lanish jarayonida uchraydigan eng og‘ir asoratdir. Klinik ko‘rinishiga ko‘ra, uch guruh simptomlarni o‘z ichiga oladi: yuqumli kasalliklarning umumiy miya simptomlari va abssessning joylashgan joyiga bog‘liq bo‘lgan miya jaro-hatining belgilari. Abssess sekin-asta shakllanadi. Miya abssessining kechishi to‘rtta bosqichga bo‘linadi: I boshlang‘ich, II yashirin, III ro‘yi rost (yaqqol), IV terminal.
I Boshlang‘ich davr – 1–2 hafta davom etib, bunda bosh og‘rig‘i, darmonsizlik, ko‘p uxlash, ko‘ngil aynishi,qayt qilish, haroratning biroz ko‘tarilishi, kayfiyatning buzilishi kuzatiladi.
II. Yashirin davr – 3 hafta davom etib, bemorlarda hech qanday belgilar kuza-tilmaydi, faqat bemorning rangi biroz oqarib, o‘zini lanj his qiladi, ishtahasi yo‘qoladi.
III. Ro‘yi-rost (yaqqol) davrda bemorning umumiy ahvoli og‘irlashib, terisi sarg‘ayib,yer rangida bo‘ladi,og‘zi quriydi, ichi qotadi, ko‘ngli ayniydi, boshi qattiq og‘riydi. Ko‘z tubi qon tomirlari o‘zgarib, bosh miya bosimi oshishi, adashgan nerv-ning siqilib qolishi kuzatiladi. Bemor muvo`zanatni yo‘qotadi, ko‘z soqqasining tebranishi – nistagm kuzatiladi.
IV. Terminal davr to‘satdan tana haroratining ko‘tarilishi (40–41°C), nafas olishning buzilishi bilan boshlanadi.Vaqtni boy bermasdan davo qilinmasa bir necha daqiqadanso‘ng bemor o‘ladi.