Bolalar kasalliklari propedevtikasi



Download 5,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet276/343
Sana31.12.2021
Hajmi5,81 Mb.
#258509
1   ...   272   273   274   275   276   277   278   279   ...   343
Bog'liq
bolalar kasalliklari propedevtikasi 2

 
TABIIY OVQATLANTIRISh. 
Tabiiy ovqatlantirish. 
Laktatsiya  —  bir  yoshgacha  bo‗lgan  bolalarning  ovqat  ratsioniga  javob 
beruvchi eng quvvatli mexanizmdir. Negaki, u himoya immunitetni ko‗taruvchi va 
yangi  tug‗ilgan  chaqaloqlarga  eng  sifatli  ozuqa  hisoblanadi.  Sut  bezlarining 
rivojlanishi  homiladorlikning  6-haftasi  oxirlaridan  boshlab  kuzatiladi.  Jinsiy 
yetilish  davrida  gipofizning  oldingi  bo‗lak  sekreti  tuxumdonlarda  follikulalarning 


 
281 
yetilishini  stimullaydi  va  follikulyar  estrogenlarning  ajralishini  ta‘minlaydi.  Ular 
o‗z  navbatida  sut  bezlarining  chiqaruv  yo‗llariningrivojlanishini  ta‘minlaydi.  Sut 
bezlaridagi  eng  ko‗p  o‗zgarishlari  homiladorlik  davrida  kuzatiladi.  Homiladorlik 
va  tug‗ish  paytida  sut  bezlari  va  so‗rg‗ichlarida  laktatsiyaga  tayyorgarlik 
jarayonlari  kuzatiladi.  Bu  jarayon  shunchalik  kuchliki,  agar  homiladorlik  16 
haftada uzilsa ham laktatsiya hosil bo‗lishi mumkin. 
Bola  tug‗ilgandan  keyin  yo‗ldosh  tomonidan  sut  hosil  bo‗lishiga  to‗sqinlik 
kamayadi  va  ona  qonida  progesteron  miqdori  keskin  kamayadi.  Ko‗krak  bezlari 
tug‗rukdan  keyin  birinchi  30  soat  ichida  sut  bilan  to‗lishadi  va  og‗iz  sutining 
mikdori ona gormonlariga bog‗liq bo‗lib qoladi. 
Laktatsiyani  onaning  2  ta  refleksi  stimullaydi  (hosil  bo‗lish  va  sutshshg 
ajralish  refleksi).  Bolani  emizish  pay-tvda  qo‗shimcha  izlash,  so‗rish  va  yutish 
reflekslari qo‗shiladi. Sun‘iy ovqatlantirish va tinchlantirish uchun qo‗llaniladi-gan 
so‗rshchlar,  bolalarda  emizishdagiga  qaraganda  to‗g‗ri  kel-maydigan  emish 
reflekslarini  keltirib  chikarishi  mumkin.  Turrukdan  keyingi  laktatsiya  hosil 
bo‗lishining maksimal effekgi bola to‗liq ko‗krak suti bilan emizilganda kuzatila-di 
va  shu  bilan  bir  katorda  u  onada  hayz  qo‗rishning  to‗xtashi  bilan  davom  etadi. 
Laktatsiya  faqat  sut  emizuvchilarga  xos  bo‗lib,  bu  bolalarni  boqish  xususiyati, 
faslga bog‗liq bo‗lmagan holda evolyutsion jihatdan boshqa turlardan ustun turadi.  
Bolani sog‗lom o‗sishi va rivojlanishdagi muhim omillardan biri bu sifat va 
mikdor  jixatidan  to‗laqonli  ovqatlantirishdir.  Sifat  va  mikdor  jixatidan  to‗g‗ri 
ovqatlantirish  go‗dakning  gormonik  o‗sishi  va  rivojlanishi,  tashqi  muxitning 
o‗zgarib  boruvchi  faktorlariga  moslashuvi,  hamda  yuqori  immunologik 
rezistentligining  asosiy  garovi.Bolaga  beriladigan  ovqat  tarkibi  o‗zining  sifati  va 
miqdoriga  nisbatan,  go‗dak  oshqozon-ichak  sistemasi  adaptatsion  xususiyatlariga, 
hamda  modda  almashinuvi  jarayoni  darajasiga  mos  bo‗lishi  kerak.  Bunday 
ovqatlantirish  A.A.  Poqrovskiy  tomonidan  muvofik  ovqatlantirish  qonsepsiyasi 
sifatida  talkin  kilingan.Bu  qonsepsiyaga  binoan  bola  organizmi  hayoti  faoliyatini 
nafaqat  unga  yetarli  mikdordagi  energiya  va  oqsil  kiritish  yo‗li  bilan,  balki  ovqat 
tarkibida  kiritiladigan  ko‗p  sonli  barcha  almashtirib  bo‗lmaydigan  faktorlarning 
miqdori va ularning o‗zaro mikdor nisbatlarini muvozanatli kiritish hisobiga to‗g‗ri 
tashqil  qilish  mumkin,  chunki  bu  faktorlarning  miqdori,  sifati  va  o‗zaro  nisbati 
organizmda  alohida  spetsifik  rol  o‗ynaydi.  Ayni  vaqtda  kiritilayotgan  ovqat  sifati 
va  miqdori  bola  organizmi  fuksional  va  bioqimyoviy  xususiyatlariga  ham  mos 
bo‗lishi shart.  Boshqacha  qilib  aytganda muvofik  ovqatlantirishning  asosiy  tartibi 
bu  ovqatning  kimyoviy  tarkibi  bola  organizmidagi  fermentlar  qonstellyatsiyasiga 
mos  bo‗lishi  kerak.  Ilk  yoshdagi  bolalar  organizmi  fiziologik,  morfologik, 
bioqimeviy xususiyatlariga to‗la mos keladigan ozuqa bu ona sutidir.  

Download 5,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   272   273   274   275   276   277   278   279   ...   343




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish