Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Bolalarda og`iz bo`shlig`i shilliq pardasining yallig`lanish jarayoni bilan 
kechuvchi xastaliklarning farqli tashxisi 
4-jadval 
Tashxis 
ko`rsatkich
lari 
O`tkir gerpetik stomatit 
Ko`p belgili 
ekssudatli eritema 
Dori–
darmonlardan 
yuzaga keladigan 

---

234 
stomatit 
Bolalar 
yoshi 
Asosan 1-3 yashar bolalarda Maktab yoshidagi, 
o`smir, 
kam 
hollarda 
yuqori 
maktab 
yoshidagi 
bolalarda 
Bola 
yoshi 
ulg`aygan 
sari 
xastalik 
ko`payib 
boradi 
Xayot tarixi 
Asoratsiz 
Quloq-tomoq-
burun 
a’zolarda, 
hazm 
sistemasi 
a’zolarida surunkali 
xastaliklar bor 
Tlgari xam dori 
darmonga bo`lgan 
sezgirlik alomatlari 
qayd qilingan 
Prodro-mal 
davri 
(bosqichi) 
1-4 kungacha, harorat 37-
40
0
S 
gacha 
kuzatiladi. 
Umumiy 
zaxarlanish 
belgilari paydo bo`ladi. 
Bosh 
va 
mushaklarda, 
bo`g`imlarda 
og`riq, harorat 38
0
S 
gacha 
Juda qisqa 
Asosiy 
toshma 
belgilari 
Yuz, lablarda pufakchalar 
og`iz 
shilliq 
pardasida 
dumaloq, 
bir-biri 
bilan 
qo`shilayotgan 
shilinish-
eroziyalar mavjud 
Keskin qizarish va 
dog`li 
eritemalar, 
keng 
ko`lamli, 
notekis 
chegarali 
shilinish-eroziyalar 
aniqlanadi 
Seroz(kataral) 
yallig`lanish, 
notekis 
chegarali 
eroziyalar 
va 
gohida pufakchalar 
mavjud 
Ko`p 
belgilik 
Soxta 
Aslida belgilar ko`p 
bo`ladi 
Bir xil, ba’zan ko`p 
belgilar 
paydo 
bo`ladi 
Ko`pincha 
zararlanadi
gan soxalar 
Hamma sohada o`tkir milk 
yallig`lanish. Og`iz atrofi 
terida pufakchalar, eroziya 
po`stloqlar. 
Qo`l kafti, bilak, 
boldir 
terisida 
ko`kimtir-jigarrang 
eritemalar 
markazida 
papula 
yoki 
pufakcha 
tutadi 
Yuz va tana terisida 
rang-barang 
toshmalar; 
kam 
hollarda 
yakkam-
dukkam yoki ko`p 
sonli 
pufakchalarning 
paydo bo`lishi 
Toshmali 
davrning 
davomliligi 
Engil shaklida 1-2 kun, 
o`rta og`ir shaklida 2-4 kun, 
og`ir shaklida 5 kungacha 
5-7 kun, ba’zan 11-
13 kungacha 
Allergen 
kiritish 
to`xtashi 
bilan 
yangi 
belgilar 
yuzaga kelmaydi. 
Xastalikning davosi. 
Davo chora-tadbirlari umumiy va mahalliy bo`lib, dastlab 
allergik xastalikka sabab bo`lgan dorivor moddani aniqlashga va uni organizmga 
kiritishni to`xtatishga qaratilmog`i lozim. Bolaning asosiy xastaligidan kelib 
chiqadigan umumiy ahvoli antibiotik yoki sulfanilamid dori-darmonlarini qabul 
qilishni taqozo qilgan hollarda pediatr-shifokorlar bilan bamaslaxat qo`shimcha 

---

235 
tarzda organizmning sezgirlik kuchini pasaytiruvchi (desensibilizatorlar) 
preparatlar va vitaminlar buyurish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Bunday 
sharoitda, albatta bola organizmining sezgirlik xususiyati biologik reaksiyalar 
yordamida tekshirilmog`i lozim. Mahalliy davo chora-tadbirlari jarohatlangan 
yuzani og`riqsizlantirishdan, antiseptik ishlov berib, karashlardan tozalashdan, 
ikkilamchi 
infeksiya 
ta’sirini yo`qotishdan va jarohatlarning bitishini 
kuchaytiruvchi malxamlar, surgilar surtishdan iboratdir. Uzoq vaqt mobaynida 
antibiotikli preparatlar qabul qilinganda og`iz bo`shlig`ini zamburug`larga ta’sir 
ko`rsatuvchi sodali eritmalar bilan chayish va 10-15% li tetraborat natriyning 
glitserinli eritmalarini shilliq parda sathiga surtish kabi muolajalar yaxshi natijalar 
beradi. 
 
O`zlashtirish darajasini aniqlash uchun savollar. 
1. Surunkali qaytalanuvchi yarali (aftoz) stomatitni surunkali takrorlanuvchi 
travmatik jarohat (eroziya) dan qanday ajratiladi? 
2. Surunkali yarali stomatit qaytalanishining oldini olish va mahalliy 
belgilarini yo`qotish borasidagi davo tadbirlari haqida gapirib bering. 
3. Ko`p belgili ekssudatli eritema xastaligining klinik belgilari va davolash 
tadbirlari haqida so`zlab bering. 
4. Bu xastalik qaytalanishining oldini olish uchun nima qilmoq zarur? 
5. Talab qilingan dori-darmonlarning noxush asoratlarida og`iz bo`shlig`i 
shilliq, pardasida qanday o`zgarishlar kuzatiladi?