Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

7.7.2. Ko`p belgili ekssudatli eritema 
Surunkali qaytalovchi bu xastalik infeksion-allergik tabiatga ega bo`lib, 
qaytalanish davrida giperergik (kuchli sezgirlik) ko`rinishdagi organizm 
reaksiyasini namoyon qiladi. Shu xil tabiatga ega bo`lgan kasalliklar singari 
xastalikka uchragan bolalarning kasallik tarixida bir qator a’zo va sistemalarda 
yashirin kechadigan, ko`p hollarda og`iz-burun-tomoq kasalliklariga moyil shart 
sharoitlar mavjudligi qayd qilinadi. Ko`p belgili ekssudatli eritema bilan maktab 
yoshidagi bolalar va o`smirlar kasallanadi. Kasallikni yuzaga keltiruvchi 
sabablardan biri - bola organizmida doimo saqlanib turadigan infeksiya 
o`chog`ining uzoq vaqt mobaynida organizm sezgirligini oshirishi va organizm 
kuchsizlangan paytda mikroblar va ularning toksini kuchli sezgirlik reaksiyasini 
keltirib chiqarishidadir. Bunday paytlarda kasallik o`tkir boshlanib, tana harorati 
40
0
C gacha ko`tariladi va kuchli zaharlanish belgilari paydo bo`ladi. Xastalikning 
tez-tez qaytalanib turadigan shaklida organizmning umumiy reaksiyasi birmuncha 
pastroq bo`ladi
.
Kasallik og`iz bo`shlig`ining shilliq pardasida, lablarning qizil hoshiyasida 
va teri qismida, yuz terisida har xil morfologik belgilarning paydo bo`lishi bilan 
boshlanadi.(44-rasm) Markaziy teri-tanosil kasalliklari institutining ma’lumotlariga 
qaraganda, 25-60% hollarda bu xastalikda belgilar og`iz bo`shlig`i shilliq pardasini 

---

230 
jarohatlaydi. Ko`p belgili ekssudatli eritema kasalligi organizm umumiy 
sezgirligining oshishi natijasida yuzaga kelib, teri, og`iz bo`shlig`ining shilliq 
pardasini, ba’zi bir og`ir kechuvchi shakllarida esa ko`z va tanosil a’zolar shilliq 
pardalarini ham jarohatlaydi. Kasallik davrida og`iz bo`shlig`ining shilliq 
pardasidagi kuyish va kuchli og`riq sezgisi tufayli bemorlarning ovqatlanishi, 
gapirishi qiyinlashadi. Og`iz bo`shlig`i ko`zdan kechirilganda, shilliq pardada yirik 
ыqizil dog`lar (eritema), gurux-gurux bo`lib joylashgan uchli bo`rtmalar (papula), 
bir qancha mayda pufakchalar va shilinish belgilarini ko`rish mumkin Og`iz shilliq 
pardasining qizarib shishish hollari kuzatiladi Bu belgilar ko`pincha lab, lunj, 
dahlizning o`tuvchi burmalari, til usti va osti shilliq qavatlari sathida kuzatiladi. 
Pufakchalar tezda yorilib, shilingan shilliq parda sathi fibrinli yengil karashlar 
bilan qoplanadi va oqish-sariq rangda bo`ladi. Ba’zi bir hollarda jarohat atrofida 
yorilgan pufaklar po`stloq qismining qoldiqlarini uchratish mumkin. Qisqich 
yordamida bu po`stloq qoldiqlarini ajratmoqchi bo`lsak, ular uziladi va Nikolskiy 
belgisining manfiyligini tasdiqlaydi. 
Toshmalar toshish davri odatda 5-8 kun davom etadi. Xastalikning keyingi 
kunlarida ikkilamchi belgilar paydo bo`lib, polimorfizm hodisasi belgilarining 
yanada rang-barangligini kuzatish mumkin. Bu xastalikda lablar, ayniqsa pastki lab 
ko`proq jarohatlanishi qayd etiladi. Pufaklar yorilib, labning qizil hoshiyasida qalin 
po`stloqlar hosil bo`ladi. Ikkilamchi infeksiya ta’sirida shilinish va yaralar paydo 
bo`lishi mumkin. 
Toshmalar ko`pipcha qo`lning kaft qismida, barmoqlar, bilak va kurakda 
aniqlanadi. 
Yuz terisida dumaloq, ko`kish-qizg`ish dog`lar paydo bo`ladi. Yuzaga 
kelgan bu dog`larning o`rta qismida paypaslaganda qattiqlashgan infiltrat yoki 
pufakcha borligining guvoxi bo`lamiz. Ba’zan yuz terisi sathida to`q qizil hoshiya 
bilan o`ralgan pufaklar paydo bo`lishi mumkin.(44-rasm) 
Kasallik 2-4 hafta mobaynida og`ir klinik belgilar bilan kechadi. Jarohatlar 
xastalikning asoratsiz kechgan hollarida iz qoldirmaydi. 
Ko`p belgili ekssudatli eritemani o`tkir gerpetik va medikamentoz stomatit 
bilan solishtirib, farqlab ajratib olinadi.