Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

7.7.3. Stivens-jonson sindromi 
Bu xastalik birinchi marta uning bolalarda kechish jarayonini aniqlab, klinik 
belgilarini yozishgan amerikalik pediatrlar nomi bilan yuritiladi. Bugungi kunda 
bolalar stomatologiyasi sohasida ish olib boruvchi ilm ahli Stivens-Jonson 
sindromi va boshqa shunga uxshash (Fissenje-Randyu, Reyter, Baeder 
dermatostomatiti) sindromlarni ko`p belgili ekssudatli eritema xastaligining og`ir 
klinik shakllari deb hisoblashadi va bu holatni organizmning tashqi muhitdan 
organizmga kirgan zararli agentlarga qarshi ko`rsatish kuchli giperergik reaksiyasi 
sifatida qabul qilishadi. 
Xastalik tana haroratining keskin ko`tarilishi (39°-40°S) bilan boshlanadi. 
So`ng harorat sekin-asta pasayib, 3-4 xafta mobaynida subfebril holatda saqlanadi. 
Xastalikning o`ziga xos klinik belgilaridan: og`iz bo`shlig`i, ko`z, jinsiy a’zolar 
shilliq pardasi va tana terisida bir paytning o`zida toshma belgilarining yuzaga 

---

231 
kelishi diqqatga sazovordir. Og`iz bo`shlig`ining shilliq pardasi, lablar, til shishadi
va shilliq pardalar sathida pufaklar, pufakchalar, shilinish-eroziya, yuza sathli 
yaralar paydo bo`ladi. Og`iz bo`shlig`i shilliq pardasidagi jarohatlar tufayli hatto 
suyuq ovqatlarni iste’mol qilish ham qiyinlashadi. Ovqat paytida kuchli og`riq 
paydo bo`ladi. (45-rasm) Lablarning qizil hoshiyasida qalin po`stloqli yiringli 
yaralar hosil bo`ladi. Ko`zning shilliq pardasi (kon’yunktiva)da pufakchalar va 
shilinish-eroziyalar vujudga keladi. Qovoqlar shishib, ularning teri yuzasida 
pufakchalar va po`stloqli jarohatlar qayd etiladi. Og`ir kechadigan hollarda keratit 
va panoftalmit oqibatida ko`zning ko`rmay qolish hollari ham yuz berishi mumkin. 
Jinsiy a’zolarning shilliq pardasida shish paydo bo`ladi va o`xshash belgilar 
yuzaga keladi. Xastalik paytida burun shilliq pardasining jarohatlanishi natijasida 
burunning tez-tez qonash hollari kuzatilishi mumkin. Ba’zi bir hollarda hiqildoq va 
traxeya shilliq qavatlari jarohatlanganda traxeotomiya qilinadi. Xazm sistemasi 
a’zolari faoliyati izdan chiqadi. Ba’zan gepatit, bronxit, plevrit kabi yo`ldosh 
kasalliklar xurujini kuzatish mumkin. 
Terida qizarishlar va to`q qizil rangli, tanga shaklidagi shishlar, yirik, 
diametri 3-4 sm bo`lgan pufaklar aniqlanadi. Bunday hollarda Nikolskiy simptomi 
musbat bo`ladi. Xastalik markaziy asab sistemasini jarohatlashi oqibatida o`lim 
bilan tugash hollari ham qayd etilgan.