Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

2-jadval.
Akril plastmassali protezlardan foydalanuvchi odamlar og’iz bo’shlig’i lokal 
mikroflorasi holati lg M+ KHQ’B/ sm
2
 
Mikroblar 
1 sm
2
yuzadagi mikroblar miq’dori 
Me’yor 
Protezdan 
oldin 
Protezdan foydalanish vaq’ti 
14 kundan 
so’ng 
30 
kundan 
so’ng 
60 
kundan 
so’ng 
Streptokokk 
12,1±0,58 
17,3±0,68 
7,0±0,22 
9,0±0,34 
6,0±0,23 
Stafilokokk 
5,1±0,14 
15,2±0,58 
8,0±0,23 
12,0±0,47 10,0±0,42 
Difteroid 
5,0±0,15 
2,1±0,06 
3,2±0,15 
3,4±0,14 
2,0±0,06 
Esherixiy 
- 
7,0±0,27 
2,0±0,10 
- 
- 
Laktobakteriya 
5,0±0,13 
3,0±0,15 
12,0±0,47 
8,0±0,23 
7,0±0,22 
Kandida 
4,0±0,12 
2,10±0,06 
10,0±0,40 
8,0±0,33 16,0±0,48 
Jadvaldan ko’rinib turibdiki, sog’lom odamlar og’iz bo’shlig’i shilliq’ q’avati 
mikroflorasida bir necha xil mikroblargina uchraydi, ulardan eng ko’p 
uchraydigani streptokokklar bo’lib, eng kami – zamburug’lardir. Biroq’ og’iz 
bo’shlig’ida, protez q’o’yishni talab q’iluvchi, patologik o’zgarishlar vujudga 
kelishi bilan barcha guruhdagi mikroblar soni ortadi. Kandida avlodi zamburug’lari 
aksincha kamayadi, lekin bu biotopga xos bo’lmagan mikroblar – esherixiylar 
o’sishi kuzatiladi.
Pasientlarda protez q’o’yilgandan 14 kun o’tgach ijobiy natijalar olinadi, ya’ni 
barcha mikroorganizmlar miq’dori kamayadi. Ammo bu fonda laktobakteriyalar va 
Kandida zamburug’lari soni ortadi. 

---

159 
Protezdan foydalanishning keyingi davrlarida (60 kundan so’ng) ijobiy 
natijalar saq’lanadi, lekin stafilokokklar va zamburug’lar miq’dori me’yordan 2-4 
marta oshadi. Shu holat protez stomatitini keltirib chiq’arishi mumkin.
Og’iz bo’shlig’ining lokal mikroflorasi bilan bir q’atorda ushbu bemorlarda 
so’lak mikroflorasi ham tekshirilgan (3-jadval). Sog’lom odamlarda anaerob 
mikroblar miq’dor jihatdan aeroblardan ustunlik q’iladi. Biroq’ og’iz bo’shlig’ida 
patologik jarayonlar (karies, parodontit va h.k.) boshlanganda so’lak mikroflorasi 
miq’dor va sifat jihatdan mutlaq’o o’zgaradi.
Jadvaldan ko’rinib turibdiki, protezlashga murojaat q’ilgan bemorlar og’iz 
bo’shlig’ida anaeroblar (laktobakteriyalar 3 martaga kamaygan) miq’dori 
kamaygan, bu kislotalilikning neytral tomonga siljishidan bo’lishi mumkin. 
Tillarang stafilokokklar, patogen streptokokklar va esherixiylar aniq’lanadi. Bu 
mikroblar patogenlik omillariga ega mikroblardir. Q’iziq’arli tomoni shundaki, 
protezlashning erta davrlarida (14- kun) so’lak mikroflorasi yaxshilanadi. 
Protezlarda uchraydigan mikroflora nafaq’at og’iz bo’shlig’iga, balki butun 
organizmga ta’sir q’iladi. Mahalliy ta’siri bakterial toksinlar ishlab chiq’ilishiga 
asoslangan, bu toksinlar shilliq’ q’avat yallig’lanishini yuzaga keltiradi yoki 
yallig’lanish oldindan bo’lsa, uni kuchaytiradi (Balakliest N.I., 1991; Gavrilov E.I., 
2001). Shuning uchun, protezlarni q’o’llash muddatini uzaytirish va stomatologik 
kasalliklarning oldini olish uchun olinuvchi protezlarni tozalab turish zarurdir 
(Sherbakov A.S., 2001; Trebuzov V.N.,2002).