Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Formalin sinovi.
Parodont xastaliklarida klinik cho`ntak yuzaga kelganlitini 
aniqlashda tarkibida formalin bo`lgan eritmadan foydalaniladi. Bunday eritmani 
tayyorlash uchun 5 ml 40% li formalin, 20 ml glitserin 100 ml distillangan suvda 
eritiladi. Klinik cho`ntak bor-yo`qligini aniqlash maqsadida eritma kichik paxta 
turunda yordamida tish-milk cho`ntagiga oxistalik bilan kiritiladi. Xastalik 
oqibatida klinik cho`ntak vujudga kelgan bo`lsa, bemorda qiska vaqt mobaynida 
kuchli og`riq aniqlanadi. 
Kulajenko usuli.
Bu usul yordamida milk shilliq pardasi kapillyar qon 
tomirlarining turg`unligi, ya’ni ular devorining kengayish va torayish darajasi 
aniqlanadi. Tomirlarning ana shu xususiyatini aniqlash uchun milk shilliq pardasi 
sathida qiska vaqtli vakuum hosil qilinadi. Bunday vakuumli zonani hosil qilish 
uchun xavo so`ruvchi rezina koptokchalar uchiga diametri 6-7 ml bo`lgan shisha 
naychalar o`rnatilgan asbobdan foydalanish mumkin. Xavosi so`rilgan milk shilliq 
pardasi sathida ma’lum vaqtdan keyin gematoma hosil bo`ladi. Odatda olingan 
kurak tishlar atrofidagi milk shilliq pardasida gematoma (qon qo`yilish) belgisi 
kelib chiqishi uchun 50-60 sekund vaqt ketadi. Parodontit va milk yallig`lanishi 
jarayonlari mavjud bo`lgan taqdirda vaqt kamayib, gematoma 10-20 sekund 
mobaynida yuzaga keladi. Bu xol milk shilliq pardasi kapillyarlar devorining 
turg`unligi susayganligidan dalolat beradi va yallig`lanish jarayonining asosiy 
belgilaridan biri bo`lib hisoblanadi. 
Parodont to`qimasi tasvirini rentgen nurlari yordamida o`rganish 
Bugungi kunda parodont to`qimasining rentgen tasviri quyidagi usullar 
yordamida o`rganiladi va baxolanadi. 
1) og`izning ichki tomonidan; 2) jag` ustki tomonidan; 3) panoram rentgen 
tasviri; 4) ortopontomograf tasvir (yuz-jag` to`qimalarining qavatma-qavat tasviri); 
5) telerentgenograf tasvir; 6) elektrorentgenograf tasvir. 

---

115 
Bolalarda parodont to`qimasining tasvirini olishda og`iz ichidan (57,58- 
rasmlar) va panoram (59-rasm) usullardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. 
Rentgen tasvirida parodont to`qimasidagi o`zgarishlar g`alvirsimon suyak 
to`qimasida, tishlar orasidagi alveolyar suyak o`sig`ining cho`kqilarida destruktiv 
jarayonlar va osteoporoz (suyak to`qimasi strukturasining siyraklashuvi) singari 
belgilarning kuzatilishi bilan baxolanadi(59-rasm).