Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

3.14. Yallig`langan tish pulpasini jonsizlantirish yo`li bilan to`liq olib tashlash 
(devital ekstirpatsiya) usuli 
Tish pulpasining yallig`lanishini by usulda davolash quyidagi hollarda 
tavsiya etiladi: 
1) shakllangan bir ildizli sut tishlarida; 
2) shakllangan ildizli doimiy tishlarning barchasida kechadigan pulpa 
yallig`lanishining hamma turlarida. 

---

51 
Bemor birinchi marta murojaat qilganda tegishli ishlov berili6, ochilgan 
pulpa kovagi nuqtasiga arsenat kislota qo`yiladi. Shakllangan bir ildizli sut 
tishlarining pulpa bo`shlig`i bemorning ikkinchi murojaati paytida (arsenat 
kislotasi qo`yilgandan keyin ertasiga) kengrok qilib, borlar yordamida ochiladi. 
Tish toj bo`shlig`ida joylashgan pulpa to`qimasi sharsimon o`tkir bor bilan ajratib 
olinadi. Ildiz pulpasi 2-3 ta pulpaekstraktor yordamida tozalab olinadi. Ildizning 
cho`qqi (apikal) qismidagi teshik kengrok bo`lsa, ezilgan tomirdan shiddatliroq 
qon oqishi mumkin. Bunday holda davolashni ma’lum muddatga kechiktirib, ildiz 
kanalida qon oqishini to`xtatish maqsadida Platonov tavsiya etgan suyuqlikda yoki 
bo`lmasa kamforafenol va formalin eritmalari aralashmasida (2:1) ho`llangan 
turunda 1-2 kunga qoldiriladi. Keyingi katnovda vaqtinchalik plomba va turunda 
olib tashlanadi va ildiz kanali quruk turunda bilan ivigan qon qoldiqlaridan 
tozalanadi. Quritilgan ildiz kanali timol saqlovchi evgenol yoki boshqa bir yorda 
qorishtirilgan pasta bilan to`ldiriladi va ajratuvchi qatlam qo`yilib, tish kovagi 
doimiy plomba bilan berkitiladi. 
Sut tishlarining ildizlari yonida doimiy tish kurtagi joylashganligi sababli 
ular og`iz dahliz sohasi tomon egilgan bo`ladi. Bunday paytlarda ildiz pulpasini 
to`liq olib tashlash murakkablashadi va natijada ildizning cho`qqi sohasida bir oz 
miqdorda pulpa olinmay koladi. Ana shunday holat yuz berganda kolgan pulpani 
olib tashlash maqsadga muvofiq hisoblanmaydi va ildizning ochiq qismi rezorsin-
formalinli pasta yordamida to`ldiriladi. Bunday plombaning ta’sirida pulpaning 
kolgan qismi mumiyolashadi, uning chirishi va qayta yallig`lanishi kuzatilmaydi. 
Bolalarda bir ildizli doimiy tishlarning ildiz kanalini fosfat-tsement 
yordamida plombalash maqsadga muvofiq emas. Chunki bolalarning davolash 
paytidagi injiqligi, sabrsizligi kanalni to`liq, sifatli to`lidirishga halaqit beradi. 
Ko`p ildizli doimiy tishlarning ildizlaridan yallig`langan pulpa to`liq olib 
tashlangandan so`ng, albatta ma’lum bir muddat vaqt ichida (2-3 kun mobaynida) 
ildiz mikrokanalchalari rezorsin-formalin suyuqligi shimdirilgan paxta tampon 
yordamida impregnatsiya qilinishi kerak. Shundan keyingina rezorsin-formalin 
pasta yordamida ildiz kanallari to`ldiriladi va doimiy plomba bilan berkitiladi.