Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
2.4. Kariyes kasalligi tasnifi 
Tishlar kariyes kasalligi klinik, patomorfologik, topografik belgilar va tish 
qattiq to`qimalaridagi mutanosib o`zgarishlar asosida tasniflanadi. 
Jaxon sog`liqni saqlash tashkiloti (JSST) taklif qilgan kariyes tasnifi: 
1.
Emal kariyesi (dog`li, yuza) 
2.
Dentin kariyesi (o`rta, chuqur) 
3.
Sement kariyesi
4.
Turg`unlashgan kariyes 
5.
Boshqa turdagi kariyes 
6.
Aniqlanmagan kariyes 
 
Kliniko-topografik tasnif (bizda qabul qilingan). 
1.
Kariyesning dog`li bosqichi (oq, jigarrang, qora) 
2.
Yuza kariyes (emal qatlamida kuzatiladi) 
3.
O`rta kariyes 
4.
Chuqur kariyes 
Klinik kechishi bo`yicha 
1.
Jadal kechadigan kariyes (oq dog`li kariyes) 
2.
Sekin kechadigan kariyes (jigarrang va qora dog`li) 
T.F.Vinogradova tasnifi (KPU+kp ko`rsatkichlari asosida) 
I.
guruh – kariyesning kompensatsiyalangan shakli (1 daraja) 
II.
guruh – kariyesning subkompensatsiyalangan shakli (2 daraja) 
III.
guruh – kariyesning dekompensatsiyalangan shakli (3 daraja) 
2.5.
B
olalar yoshida kariyes rivojlanishining o`ziga xos xususiyatlari. 
Kariyes kasalligi xar hil yoshdagi bolalarda bir xil kechmaydi. Sut tishlari 
kariyesning kechishi tishlarning anatomik tuzilishi, fiziologik xususiyatlari bilan 
ham bog`liqdir. Bundan tashqari bola organizmining qarshilik ko`rsatish xususiyati 
va yuqori rekativligi ham muhim ahamiyat kasb etadi.

---

24 
Sut va doimiy tishlarda kariyes bilan kasallanish darajasi bir xil bo`lmaydi. Sut 
tishlarida kariyesga chalinish darajasi bo`yicha birinchi o`rinda molyar tishlar, 
ikkinchi o`rinda kurak tishlar va keyingi o`rinda qoziq tishlar turadi. Shu bilan 
birgalikda pastki jag` molyar sut tishlari ko`proq kariyes jarayoniga beriladi, 
yuqori kurak tishlari pastki kurak tishlariga nisbatan kariyesga ko`proq chalinadi. 
Bolalar yoshida birinchi doimiy molyar tishlarda kariyes eng ko`p uchraydi. 
Topografik o`rni bo`yicha kariyes jarayoni sut molyar tishlar kontakt yuzasida 
ko`proq aniqlanadi, keyingi o`rinlarda tishlarning bo`yin qismi chaynov yuzalari 
turadi. 
Sut tishlarida kariyes lab, lunj va til yuzalarida nihoyatda kamdan-kam 
hollarda aniqlanadi. Doimiy tishlarda kariyes jarayonining eng ko`p uchrash joyi 
bu tishlarning chaynov yuzalaridir, ikkinchi o`rinda kontakt-aproksimal yuzalari 
turadi.