|
Sharbatla: SHarbatlar qand, organik kislotalar, mevali efirlar saqlaganligi uchun kuchli korrigirlovchi xususiyatga ega bo‘lib, ko‘pincha dorilarni achchiq mazasini niqoblash uchun tavsiya etiladi. Asosan qand, apelsin, olcha, kakao, limon, maymunjon, chuchukmiya ildizi, qora smorodina, gulhayri sharbatlari keng qo‘llaniladi.
Efir moylari: Ulardan arpabodiyon, timyan, ukrop, yalpiz, apelsin, koriandr, limon, evkalipt efir moylari keng ishlatiladi
Sintetik korrigentlar: Anetol, aspartam, glitsin, vanilin, natriy glutamat, mentol, saxarin, natriy saxarinat, kalsiy saxarinat, natriy siklamat, kalsiy siklamat, limon kislotasi.
Tabiiy korrigentlar:Vanil, glyukoza, dekstroza, dekstrin, kakao, ksilit, mannit, laktoza (sut qandi), saxaroza, sorbit, fruktoza, maltoza, levuloza, asal.
Mevali essensiyalar: Limon, olcha, nok
Nastoykalar: Apelsin (xushbo‘y), vanil.
Eritmalar, xushbo‘y suvlar, shiralar: Sorbit eritmasi, qalampir yalpiz suvi, koritsa suvi, pomerans suvi, pushti suv, fenxel suvi, olcha, malina va sitruslar shirasi
Ekstraklar: CHuchukmiya ildizi, suyuq timyan
SHilimshiqlar: Agar, natriy alginat, pektin
Dorilarni korrigirlashda achchiq ta’mli dorilar guruhi ko‘pchilikni tashkil qiladi.
Hozirgi kunda achchiq mazaga ega bo‘lgan suyuq dorilarni tabiiy mahsulot va sintetik essensiyalardan tayyorlangan sharbatlar yordamida o‘zgartirish to‘liq o‘rganilgan. Ko‘proq kand, olcha, limon, maymunjon, qoraqatdan, gulhayri sharbatlar qo‘llaniladi.
Korrigirlovchi moddalar sifatida kakao va kofe bilan aralashtirilgan shakar qo‘shiladi, lekin uni bolalar amaliyotida qo‘llashda ehtiyotkorlik talab qilinadi.
Bromidlar, xloridlar, sulfatlar va boshqa preparatlarning yoqimsiz mazasini korrigirlashda olchali va qoraqatdan tayyorlangan (sharbatlar) kiyomlar juda yuqori korrigirlash kuchiga ega ekanligini aniqlandi.
SHarbatlar suyuq dori shaklini korrigirlashda eng universal bo‘lishi bilan pediatriyada amaliyotida ham keng qo‘llaniladi.
Biofarmatsevtik izlanishlar natijalari sharbatlarni korrigirlovchi moddalar sifatida qo‘llanilishi maqsadga muvofiqligini tasdiqlagan.
Lekin ayrim preparatlarning turg‘unligiga va so‘rilishiga sharbatlarning salbiy ta’siri haqida ma’lumotlar bor. SHuni hisobga olgan holda korrigentlarni dori turiga qo‘shilishi albatta, biofarmatsevtik nuqtai nazardan asoslanishi shart.
Pediatriya amaliyotida korrigentlarni ishlatilish bo‘yicha kuyidagi tavsiyalar keltirilgan:
1. dorilarni achchiq mazasini niqoblash uchun qo‘llaniladi:
a) olcha, limon, qand, maymunjon sharbatlari;
b) apelsin, yalpiz va arpabodiyon efir moylari;
v) tabiiy moddalar - asal;
2.Dorilarni sho‘r mazasini niqoblash uchun qo‘llaniladi:
a) olcha va qoraqat sharbatlari bilan limon kislotasining aralashmasi;
b) kakao sharbati, yalpiz moyi va limon kislotasining aralashmasi;
3. Dorilarni nordon mazasini niqoblash uchun qo‘llaniladi:
mevali va shilimshiqli sharbatlar, apelsin efir moyi.
4. YOg‘simon moddalarni mazasini niqoblash uchun:
Emulsiya hosil qilish, sharbatlar, xushbo‘y moddalar va shilimshiqlar
qo‘shish;
5. Antibiotiklarni nohush mazasini niqoblash uchun:
Agar-agar, qand, malina sharbatlarining kakao va vanilin bilan aralashmasi qo‘llaniladi.
6.Vitaminlarni yoqimsiz ta’mini niqoblash uchun:
Agar-agar sharbatining sitruslar bilan aralashmasi, qizilmiya ekstrakti, turg‘ulikni oshiruvchi moddalar bilanaralashmasi qo‘llaniladi.
Dorining organoleptik xususiyatlarini korreksiyalashda shirinliklar, xushbo‘y moddalardan tashqari buyoqlardanham foydalaniladi.
Rangni yaxshilovchi korrigentlar sifatida dori turlariga har hil, bolalarga yoqimli, rang beruvchi moddalar qo‘shiladi.
Rang korrigentlari tabiati bo‘yicha 2- ta guruhga bo‘linadi:
1. Tabiiy moddalar: antotsianlar, xlorofill, karotinoidlar.
2. Sintetik moddalar: turli eruvchan laklar va pigmentlar.
Bolalar uchun yoqimli ranglar qizil, havorang, ko‘k, binafsha, pushti hisoblanadi.
Bolalarga mo‘ljallangan dorilarni tashqi ko‘rinishini, mazasini, hidini yaxshilash bilan birgalikda, yana birmuammoni echilishiga e’tibor berish lozim. Bu muammo- yosh bolalarni dorilar bilan zaharlanishini oldini olish.
SHuning uchun, bolalarga dorilarni yaratishda, ularning jihozlanishiga ham e’tibor berilishi lozim. Buning uchun yosh bolalarga qiyin ochiladigan jihoz bo‘lishi shart, masalan maxsus qopqoqli flakonlar, konstruksiyasi murakkab bo‘lgan maxsus penallar, maxsus jihozlovchi lentalar.
Bolalarni zaharlanishdan oldini olishning yana bir yo‘li- bu dorilarni bir marta ishlatiladigan, ya’ni bitta dozani saqlaydigan jihozlarda berish.
Masalan, polimer materiallardan yasalgan bitta dozali paketchalar (poroshoklar, quruq suspenziyalar uchun).
Do'stlaringiz bilan baham: |
