Jarayon(mehnat) sub’ekti : bo’lajak o’qituvchi
Kasbiy moslashtirish mazmuni
-
Fiziolo-gik
|
|
Ijtimoiy-
|
|
Kasbiy-
|
|
Tashkiliy
|
|
|
psixologik
|
|
pedagogik
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bo’lajak o’qituvchilarni kasbiy moslashtirishning shart-sharoitlari
-
|
|
|
Axborotli
|
|
|
Texnologik
|
|
|
|
Refleksiv
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Motivatsiya, kasbiy
|
|
|
|
Kasbiy faoliyat
|
|
|
|
O’zini-o’zi kasbiy
|
|
|
|
|
|
kompeten-
|
|
|
|
talablarining faol
|
|
|
|
anglash va
|
|
|
|
|
|
tsiyalarni bilish,
|
|
|
|
o’zlashtirishga
|
|
|
|
rivojlantirish
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
muhiti,
|
|
|
|
|
|
kasbiy
|
|
|
yo’naltirilgan jarayon,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
aksiologik
|
|
|
|
|
|
yo’nalganlik
|
|
|
shakl, metod, vositalar
|
|
|
|
yondashuv
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kutiladigan natija
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Fiziologik, ijtimoiy-
|
|
|
|
|
|
Kasbiy-pedagogik
|
|
|
|
|
psixologik moslashish
|
|
|
|
|
|
|
|
moslashish
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bo’lajak mutaxassisning kasbiy moslashuvi
2.21.-rasm. Bo’lajak o’qituvchilarni kasbiy moslashtirish modeli.
47
Mazkur modelga tayangan holda tizimli yondashuv asosida bo’lajak o’qituvchilarni kasbiy moslashtirish jarayonining muvaffaqiyatini ta’minlovchi
texnologiya ishlab chiqildi. Unda asosiy uch bosqichli tizim(motivatsion, o’zlashtirish, kasbiy o’zini anglash) o’rganildi.
Bosqichlar
|
Motivatsion
|
Faoliyat
|
|
|
Kasbiy o’zini
|
|
|
|
|
|
|
talablarini
|
|
|
anglash
|
|
|
|
|
|
|
o’zlashtirish
|
|
|
|
|
Mazmuni
|
Kasbiy
|
|
|
tasavvurlar-
|
Kasbiy kompeten-
|
Guruh
|
va
|
kasbiy
|
|
ning
|
|
shakllanishi;
|
tsiyalar,
|
faoliyat
|
muhitda o’z o’rnini
|
|
kasbiy
|
yo’nalganlik,
|
talablari,
|
|
|
topish,
|
|
mehnat
|
|
pedagogik
|
|
faoliyatga
|
qadriyatlarning
|
|
sharoitlariga
|
faol
|
|
intilish motivatsiya-si
|
o’zlashtirilishi
|
|
kirishish,
|
kasbiy
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
shakllanish
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Shakl,
|
Debatlar,
|
|
kasting-lar,
|
Axborotli
|
ma’-
|
“SWOT va TOWS-
|
metod,
|
brifinglar,
|
|
|
|
ruzalar,
|
munoza-
|
tahlil”,
|
|
esselar,
|
vositalari
|
uchrashuvlar,seminar-
|
ralar, eminarlar,
|
treninglar, “Mening
|
|
treninglar,
|
|
|
kichik
|
Keys-stadi, rolli-
|
kasbiy
|
istiqbolim”,
|
|
guruhlarda
|
ishlash,
|
ishbilar-mon
|
|
grafik
|
organayzer-
|
|
taqdimot boshq.
|
|
o’yinlar,
|
vebinar,
|
lar va boshq.
|
|
|
|
|
|
|
|
forum-lar
|
|
va
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
boshq.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.2.1-rasm.
|
Bo’lajak
|
o’qituvchilarni
|
kasbiy
|
moslashtirish
|
texnologiyasi.
Ma’lumki, bo’lajak o’qituvchilarni kasbiy moslashtirish jarayoni murakkab va individual jarayon hisoblanadi. Bunda talaba shaxsining individualligi, ta’lim sharoiti, muhit hamda shaxslararo munosabatlar tizimining o’zaro bog’liqlikda tadqiq etilishi maqsadga muvofiq sanaladi. Shuningdek, moslashish jarayonlarining samarali kechishi bo’lajak o’qituvchilarning kasbiy faoliyatga nisbatan maqsadli yo’nalganligini hamda aksiologik yondashuvini shakllanishiga, kasbiy rivojlanishiga sabab bo’ladi. Bu esa kasbiy faoliyat
48
samaradorligi, natijaviyligi hamda mutaxassining uzoq ijodiy umr ko’rishiga o’z ta’sirini o’tkazadi.
BOB BO’YICHA XULOSALAR
Oliy ta’lim muassasalaridagi o’quv jarayonini modernizatsiyalashning
o’ziga xos jihati talabalarda kasbiy tayyorgarlikning faqat umumiy parametrlarini shakllantirish bilan emas, balki ulardagi ijodkorlik, jarayondan ko’zlangan maqsad va vazifalarni aniq prognoz qila olish va shunga intilish ko’nikmalarini rivojlantirish, pedagogik jarayonni mvafffaqiyatli yo’lga qo’yishning maqbul yo’llarini ishlab chiqib, amalga tatbiq etish malakalarini rivojlantirish darajasi bilan tavsiflanadi.
Bo’lajak o’qituvchilarni kasbiy moslashtirishga qo’yiladigan zamonaviy talablar mazkur ta’lim muassasalaridagi pedagogik jarayonni tashkillashtirishga nisabatan innovatsion yondashuv zaruratini keltirib chiqaradi. Bu esa tadqiqot doirasida kasbiy moslashtirish jarayoniga ta’sir etuvchi pedagogik-psixologik omillar va zaruriy shart-sharoitlarni aniqlashtirishni nazarda tutadi.
Tadqiqot ishining mazkur bobida olib borilgan empirik tahlillar bo’lajak o’qituvchilarni kasbiy moslashtirishning axborotli-mazmunli va tashkiliy-metodik omili tizim samaradorligini ta’minlovchi asosiy mezonlardan biri ekanligini tasdiqladi.
Tajriba natijalari innovatsion o’qitish texnologiyalari asosida kasbiy moslashtirish yo’llarini ishlab chiqish va amaliyotga tatbiq etish o’rganilayotgan
tadqiqot muammosining ijobiy echimini ta’minlashi mumkinligini ko’rsatdi.
Ishning navbatdagi bosqichlarida innovatsion texnologiyalarning imkoniyalaridan kelib chiqib, bo’lajak o’qituvchilarning pedagogik faoliyat talablariga moslashtirishga yordam beruvchi samarali metodlarni ishlab chiqish maqsadga muvofiq ekanligi asoslandi.
49
BOB. PEDAGOGIK TAJRIBA-SINOV ISHLARINING TASHKIL ETILISHI VA NATIJALAR TAHLILI
Do'stlaringiz bilan baham: |