Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
382 
o’qituvchilar hamda ota-onalar zimmasiga o’ta mas’uliyatli vazifalarni yuklaydi. Biz 
yurtimizning kelajagi yosh avlod qanday tarbiya topishiga , axloqiy go’zal fazilatlar
egasi bo’lib yetishiga ,o’quvchilarimizning hayotda nechog’li faol munosabatda 
bo’lishiga , o’zi sevgan kasb- hunarni egallab ,yurtimiz oliy maqsadlariga bog’liq 
ekanini hamisha yodda tutishimiz lozim.Farzandlarimizning barkamol ruhiy dunyosi, 
ma’naviy va axloqiy jihatdan yetuk bo’lishi uchun badiiy adabiyot, kitobxonlikni 
targ’ib qilmog’imiz kerak. Pedagoglar har bir yosh davrni o’ziga xos psixologik 
rivojlanish darajasini aniqlab,bola tarbiyasidagi sodir bo’layotgan salbiy o’garishlarni 
o’rganib ,tarbiyasi og’ir bolalarning psixologik rivojlanishini meyorlashtirilgan har bir 
o’quvchiga individual tarzda yondashib maxsus dastur va trening hamda korreksion 
mashg’ulotlar ishlab chiqish lozim.
Adabiyotlar ro’yxati: 
1.O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning O’zbekiston
Yoshlar forumida so’zlagan nutqidan. 2020yil 25 dekabr.
2.Z.G.Nishanova, Sh.A.Dustmuxamedova, Sh. G. Tulyaganova “Pedagogik 
psixologiya”2011 yil 70-bet
3.M. G.Davlatshen va boshqalar “Yosh davrlar va pedagogik psixologiya” 
Toshkent . 2009 yil 25-bet
4.Z.N. To’yeva ,I. A. Qosimov ,E.Z.Halimov ,U.S.Jumayev , D. H.Qayumova , S. 
M. O’rinova , N.N.Solixova, “O’smirlarda inqirozdagi depressiv holatlarni oldini olish 
va korreksiyalash” Toshkent 2015yil 10-bet.
5. D. Fayziyeva, M.N.Rahmonov, T. N. Olimov ,A .X Gadoyeva ,M. E. Saidjonova, 
N. A. Kozimova “O’quvchi yoshlarda inqiroz holati va deviant xulq-atvorga olib 
keluvchi omillarni bartaraf etish bo’yicha tavsiyalar “ Buxoro 2017 yil 7-bet.
 
 
INKLYUZIV TA'LIM TIZIMIDA OILANING O'RNI  
Navbaxorova Hurshida
Farg’ona viloyati Farg’ona tumani 4-maktab psixologi 
Anotatsiya:
Ushbu maqolada inklyuziv ta’limni rivojlantirishda oilaning o’rnihaqida 
ma’lumot berilgan. Shu bilan birgalikda nogiron bolaning oilada paydo bo'lishi har 
doim barcha oila a'zolari uchun og'ir psixologik stress paydo qilishi ko'pincha oilaviy 
munosabatlar zaiflashishi, kasal bola uchun doimiy tashvish, chalkashlik hissi, ruhiy 
tushkunlik oilaning buzilishiga sabab bo'lishi haqida va shu muamolarning yechimi 
haqida ma’lumot berilgan. 
Kalit so’zlar: inklyuziv ta’lim, nogironlik, zaiflashish, imkoniyat, fiziologik 
nevrologik.
Ta'kidlash mumkinki, inklyuziv ta'lim muammosi murakkab, ko'p o'lchovli va 
ko'plab tarkibiy qismlarni o'z ichiga oladi. Nogiron bolalar ta'limini rivojlantirishning 
nafaqat samarali, balki iqtisodiy usulini ham ta'minlab, keng tarqalgan xurofot va 
pedagogik stereotiplardan xalos bo'lishda ijtimoiy to'siqlarni va to'siqsiz muhit deb 
nomlangan tashkiliy qiyinchiliklarni ta'kidlash zarur. Ta'lim muammolari, maktab 
o'quvchilari, ularning ota-onalari, o'qituvchilarning oddiy bolalar bilan birgalikdagi 

---