Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
209 
ўтадиган ўкитувчи дарсга тайёргарликсиз кела бошласа, болаларда қизиқиш 
йўқола боради. «Эсдан чиқиш» феноменининг асосида ҳам, кўпчилик 
психологлар 
фикрича, 
сўнувчи 
тормозланиш 
жараёнлари 
ётади. 
Дифференциялашган тормозланиш (фарқлаш). Одам учун тормозланишнинг бу 
ҳили айниқса катта аҳамиятга эга, чунки у ўқитиш ва тарбиялаш асосида ётади. 
Болада турли товушларни, сўзларни англаш, қариндошларни ажратиш ва умуман
турли сигналларни фарқлаш билан боғлиқ бўлган фаолият дифференциялашган 
тормозланиш билан боғлиқдир. Фарқлаш билан боғлиқ бўлган тормозланишнинг 
ҳиллари бола ва ўсмирларнинг ўқиш имкониятларини белгилайди. Масалан,
дарслар қизиқарсиз бўлиб, хеч қандай кўргазмали қуролларсиз, бир ҳил қолипда
ўтилса, хатто ўқишга қизиқадиган болаларда ҳам бундай дарсларга нисбатан 
қизиқиш сўнади. Болаларни қизиқишларидан келиб чиққан ҳолда дарс 
жараёнларини қизиқарли методикалар, кўргазмали қуроллар орқали ўтилса 
мақсадга мувофиқ бўлиб, болалардаги сўнувчи тормозланишни олдини олинган 
бўларди.
Фойдаланилган адабиётлар рўйҳати: 
1. Болалар ва ўсмирлар физологияси ва гигиенаси. Б.А.Содикова 2005 
2. Ёш ва педагогика психология. Кўқон 2003
3. Онтогенез психологияси Э.
Ғозиев 2010 
4. www.ziyouz.com.kutubxonasi

 
TA'LIMDA PSIXOLOGIK XIZMATNING ASOSIY VAZIFALARI: 
YOSHLARNING IJTIMOIY-PSIXOLOGIK MUAMMOLARI, SABAB VA 
YECHIMLARI 
Mohinur Soyibjonovna Jo’raboyeva 
O’zbekiston Milliy Universiteti, Xorijiy filologiya fakulteti, 2-bosqich talabasi 
Annotatsiya. Ushbu maqolada ta'lim tizimida psixologik xizmatning asosiy 
maqsad-vazifalari, yo'nalishlari, hamda psixologik xizmatni tashkil etishning o'ziga xos 
tamoyillari haqida so'z boradi. Shuningdek bugungi kundagi yoshlarning xulq-atvorida 
uchraydigan ijtimoiy - psixologik muammolar: 1) yoshlarda xulq og'ishi va tarbiyaning 
buzilishi; 2) voyaga yetmaganlar o'rtasida salbiy nuqsonlarning shakllanishiga bir 
qancha sabablar va ularning yechimlarini topishga doir maslahatlar ham maqoladan 
o'rin olgan.