Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

 
 
CHET TILINI O`RGANISHNING INTERAKTIV USULLARI 
 
Ro`ziboyeva Zilola Alisher qizi
O’ZMU magistr:
Til komunikatsianing asosiy bo`lagidir, tilsiz hayotimizningning borligini hamda 
rivojlanishini tasavvur qila olmaymiz. Tilsiz insonlar o`rtasidagi bog`liqlik 
yo`qoladi,muomala tubdan uzilib ketadi.Bugungi kunda bizning dunyomizda ijtimoiy 
munosabatlarda katta o'zgarishlar bo’layotgan bir pallada aloqa axborot vositalari 
(axborot texnologiyalari) o'quvchilarning kommunikativ malakasini oshirishni talab 
qiladi, ular muloqotning boshqa ishtirokchilari bilan o'zaro muloqot qilish jarayonida 

---

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
77 
turli vaziyatlarda fikrlarni almashishi, til va so'zlashuv normalarini to'g'ri ishlatishi 
taqazo etadi.Bunday sharoitda, xorijiy tilning asosiy maqsadi kommunikativ qobiliyatni 
shakllantirishdir, ya'ni chet tilida shaxslararo va madaniyatlararo muloqotni amalga 
oshirishni talab etiladi. 
Maktabgacha ta'lim davrida bolalarga bilim berishning chet tilini o`rgatishsiz 
tasavvur eta olamaymiz. Maktabgacha ta`lim tizimini tubdan isloh qilish uchun 
yetarlicha shart sharoitlar yaratilganidan keyin u albatta pedagog kadrlar malakasi va 
sifati yuksalishi uchun alohida yangicha talablar yuzaga keldi.Chet tilini o`qitish uchun 
ham yangidan yangi interaktiv metodlardan ham to`laqonli foydalanish kerakligini talab 
qila boshladi.Va ushbu o`zgarishlar o`zining oldiga qo`ygan maqsadini oqladi 
ham.Asosiy vazifalardan biri etib, bu zamonaviy o'qitish va ta'lim texnologiyalarini 
o'zlashtirish orqali o'qituvchining pedagogik mahoratini oshirish belgilab qo`yildi. Har 
qanday yangi texnologiyalarni qo'llash bilan o'qituvchining yangi pedagogik g'oyalari 
boshlanadi: tizimli, metodologik tilning ravshanligi, o'quv uslubiyatida aniq taktika 
paydo bo'la boshlaydi.Ta`lim jarayonining eng muhim vazifasi — o’quvchining shaxsiy 
qiziqishini hisobga olgan holda unga tegishli materiallar tayorlab kelish hamda 
pedagogning bolani ta`lim jarayoniga qiziqtirishi muhim hisoblanadi. Kutilgan ijobiy
natijalarni olish uchun, bolaga tilni o`rgatish jarayonida qaysi texnologiyalardan 
foydalanish 
kerakligini 
bilish 
kerak,ushbu 
texnologiylar 
bolaning 
Yoshi,saviyasi,bilimi,qiziqishidan kelib chiqqanligi muhim omil sifatida namoyon 
bo`ladi. Noto`g`ri tanlangan har qanday texnika va metodlar aynan bolaning psixologik 
xususiyatlaridan yoki bilim va qobilyatlaridan kelib chiqmay tanlangan ekan, bu bolada 
bilim berish jarayonimizdagi qiyinchiliklarni olib keladi. Eng achinarlisi bir umrga 
bolaning ushbu tildan ko`ngli qolishiga olib keladi. Boladagi qiziqish 50% bolaning 
ichki qobilyatidan kelib chiqqan bo`lsa, 50% pedagogning mehnati natijasi hisoblanadi. 
Shu sababli ta`lim jarayoniga ma`sul har qaysi pedagog va tarbiyachilar ta`lim 
texnologiyasini yaxshi o`zlashtirgan va unga amala qila olishi kerak bo`ladi. Chunki 
ta`limning aynan ushbu bosqichida bolalar katalarning ayniqsa tarbiyachisining gapiga 
so`zsiz itoat etadigan ,uning har bir harakati va so`zini qonun sifatida ilib oladigan 
yoshda bo`ladilar.
Pedagogik (ta'lim) texnologiyasi — o'quv jarayonini loyihalashtirish, tashkil etish 
va o'tkazish uchun o'quvchilar va o'qituvchilar uchun qulay muhit bilan birgalikda 
o'quv-pedagogik faoliyatning yaxshi o'ylangan modeliga aytiladi. Pedagogik 
texnologiya ta'lim jarayonining to'liq nazorat qilinadigan g'oyasini amalga oshirishni o'z 
ichiga oladi.[1] 
Interaktiv ta'lim usuli bilan o’quvchilar o'quv muhitida bevosita muloqot 
qilishadi, bu esa o'z navbatida tajriba manbai bo'lib xizmat qiladi. Pedagogik usullarni 
tushunishda o'zaro munosabatlar o'quvchilarni va o'qituvchilarni o'qitishni tashkil 
etganda, ularni tayyorlash nazarda tutadi.O’quvchi-tinglovchi, kuzatuvchi sifatida 
ishlamaydi, lekin darsda faol ishtirok etadi. O'quv jarayonini tashkil etishning bunday 
shakli bilan nafaqat maktab bali litsey, kollej hattoki oliy ta’lim o'quvchilari ham to'liq 
ishtirokchiga 
aylanishadi. O’qituvchi vazifasi, asosan, mustaqil faoliyatni 
rag'batlantirish, ularning maqsadlariga erishish yo'llarini topishdir.[2] 

---