Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим

Yoshi katta birinchi boshlaydi
asturxonga ovqat keltirilganida atrofida o‘tirganlar bir-
birini ovqatlanishga undashi kerak. Hamma o‘zicha 
qo‘l uzatib eyverishi odobdan emas. Agar yoshi katta kishi yoki 
mehmon o‘tirgan bo‘lsa, uning dasturxonga qo‘l uzatishini kutib 
turiladi. Ovqatga qo‘l uzatishdan oldin Alloh taolodan eyiladigan 
taomni foydali va barakotli qilishini so‘raymiz. Ovqatga qo‘l 
uzatilganda “bismilloh”ni to‘liq aytib, ovqat eyishni boshlashni 
kattalar yoshi kichiklarga o‘rgatib borishi kerak. Chunki keksa 
ota-bobolarimiz aytishlaricha agar bismillah, deb aytilmasa, bu 
taomga shayton sherik bo‘lib, uning barakasini ketkizar ekan. 
Qolaversa, ovqatga yomon sherik qo‘shilgandan keyin uning 
barakasi ham ketadi. 
Demak, ovqat eyish oldidan bajarish lozim bo‘lgan amallar 
mana bulardir:
1. Qo‘llar toza bo‘lishi;
2. Odob bilan o‘tirish;
3. Yonidagilarni taklif qilish;
4. Taom duosini o‘qish;
5. “Bismilloh”ni aytishni unutmaslik.
Ovqatlanish paytida
vqat eyish paytimizda mana bu odoblarga amal qilamiz:
1. O‘ng qo‘l bilan eyish;
2. O‘z oldidan eyish;
3. Luqmani kichikroq olish;
4. Yaxshi so‘zlardan gapirish.

---

– 219 –
Bu sanalgan amallarning har biri haqida ustozlar istagancha gapirib 
berishlari mumkin. Ovqatdan haddan oshiq to‘yib ketmasdan oldin 
qo‘lni tortgan ma’qul.
Ovqatlanish paytidagi yoqimsiz ishlar
vqatlanish paytida yoqimsiz sanalgan ishlarni qilish 
birga ovqatlanib o‘tirganlarga xush kelmaydi. Ularning 
ishtahasini bo‘g‘ib qo‘yadi. Ovqatdan ham baraka ko‘tariladi. 
Ovqatlanish odobiga to‘g‘ri kelmaydigan makruh (yoqimsiz) 
ishlar uch turga bo‘linadi:
1) Ovqat eyishdagi makruh ishlar:
1. Chap qo‘lda ovqatlanish;
2. Og‘zidagini yutmasdan ovqatga qo‘l cho‘zish;
3. Tik turib yoki yurib ovqatlanish;
4. Yonboshlab yoki oyoqni uzatib ovqatlanish;
5. Og‘zida ovqat bilan gapirish;
6. Chapillatib eyish, xo‘rillatib ichish;
7. Shoshib ovqat eyish;
8. Imillab ovqat eyish;
9. Ovqatga puflash;
10. To‘ygandan so‘ng ham eyaverish.
2) O‘zini tutishdagi makruh ishlar:
1. Ovqatni ayblash;
2. Yoqimsiz so‘zlarni gapirish;
3. Dasturxonga qarab yo‘talish, aksirish;
4. Burun, tish yoki quloq kavlash;
5. Biror a’zosini qashlash.
3) Boshqalar bilan ovqatlanishdagi makruhlar:
1. Ovqatga chaqirganda tez kelmaslik;
2. Kattalardan oldin ovqatni boshlash;
3. Birovning og‘ziga yoki ovqatiga qarash;
4. Taomning yaxshisini o‘ziga olish;
5. Birovning oldidagini olib eyish;
6. Hammadan oldin qo‘lni tortib olish;

---

– 220 –
7. Odamlar eb bo‘lgandan so‘ng ham eyaverish;
8. Boshqalardan tez va ko‘p eyish;
9. Hammadan ko‘p gapirish;
10. Sukut saqlab o‘tirish.
Bulardan tashqari, qoshiq va idishlarni qattiq taqirlatish, 
to‘kib-sochib ovqatlanish ham durust emas. Singan va darz ketgan 
idishda ovqat eyish sog‘liq uchun zararli.