Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим

Болалар луғати
Тиришқоқ
– ҳаракатчан, астойдил ҳаракат 
қиладиган, уддабурон, ғайратли ва шижоатли (дан-
гасанинг тескариси).
Беҳуда кетказиш
– бекор кетказиш, ўринсиз 
сарфлаш (вақт, пул ва бошқа нарсаларни).
Пухта бажариш
– бирон ишни ўйлаб, мукаммал ҳолда 
бажариш (“пухта” сўзи “пишиқ”, “тажрибали”, “моҳир”, 
“мустаҳкам”, “асосли” каби маъноларни англатади).
Мақоллар
1. Вақт ғанимат, ўтса надомат.
2. Вақтинг кетди, бахтинг кетди.
3. Гап кўп – умр оз.
4. Ёзда ишламаган қишда кесак ер.
5. Йўқотилган олтин топилар, йўқотилган вақт топилмас.
6. Ўтган вақт йўқолган олтиндан қиммат.
Ҳикмат
Абу Бакр Сиддиқдан шундай ривоят қилинади: “Уч нарса-
ни уч нарса билан топиб бўлмайди:
1. Бойликни орзу билан топиб бўлмайди;
2. Ёшликни бўяниш билан топиб бўлмайди;
3. Соғлиқни дори-дармон билан топиб бўлмайди”.

---

– 119 –
Ёшлик қадрига етиш
зиз болалар, ёшлик даври ғаниматдир. У жуда тез ўтиб 
кетади. Яқиндагина мактабда ўқиб юрган болалар кўз 
очиб юмгунча улғайиб, турли соҳаларада ишлайдилар. Хул-
лас, билган кишига вақт сувдек оқиб ўтиб кетади. Шу сабаб 
ёшликни қадрига етиш, уни фойдали ишлар ва машғулотлар 
билан ўтказиш керак. Жумладан, илм ва одобни, бирон 
касб-ҳунарни ўрганиш ҳар бир бола учун муҳимдир. Тўғри, 
болаларни вақти-вақти билан ўртоқлари билан ўйнашдан 
қайтарилмайди. Аммо болаликнинг ҳамма вақтини ўйин-
кулгу билан ўтказиш тўғри эмас. Балки болалик чоғида илм 
олиш қай даражада аҳамиятли эканини тушуниб етсак, ёши-
миз улғайганида унинг мевасини кўрамиз. Ривоятларда кели-
шича, табобат илмининг катта олими Абу Али ибн Сино 18 
ёшига қадар жуда кўп илмларни эгаллаб, 20-25 ёшларида етук 
олимлик мақомини эгаллаган эди. Кўрдингизми, болалар, ҳар 
бир бола ёшлигини ғанимат билиб, бу вақтлардан унумли фой-
даланса, катта бўлганида эгаллаган илми ўзига жуда кўп фойда 
келтиради.