Bog‘lanish va bog‘lanish reaksiyalari. Kuch momenti

Sharnirli bog‘lanishlar.

Umumiy o‘q yoki nuqta atrofida aylana oladigan ikki jism orasidagi bog‘lanish sharnir deyiladi.(zoldirli g’ildirak- podshipnik) Silindirik sharnir bolt 1 va kiygizilgan vtulka 2 dan iborat bo’ladi. Uning diametrlari jism bilan mahkam biriktirilgan vtulkaning ichki diametrlari bilan barobar bo’ladi. Jism shakl tekisligiga perpendikulyar bo’lgan sharnir o’qi atrofida aylanishi mumkin.

1. 
   Silindrik sharnir. Qo‘zg‘almas asosga o‘rnatilgan silindrik sharnirning
   

→
reaksiya kuchi ^RA aylanish o‘qiga perpendikulyar bo‘ladi, lekin uning miqdori va
yo‘nalishi oldindan ma’lum bo‘lmaydi (1.5a,b- rasm).

Bunday holda reaksiya kuchi R koordinata o’qlari bo’ylab yo’nalgan R va R tashkil etuvchilarga ajratiladi. Ular jismning muvozanat shartlarini ifodalovchi tenglamalardan aniqlangandan so’ng, sharnir reaksiyasining moduli
^{𝑅 =} √^{𝑅2 + 𝑅2}

formula asosida aniqlanadi.

𝑥 𝑦

Sharnir reaksiyasining yo’nalishi esa, yo’nalturuvchi kosinuslari orqali quyidagicha aniqlanadi:
cos(𝑅^⃗⃗′𝑖⃗) = ^𝑅𝑥; cos(𝑅^⃗⃗′𝑗⃗) = ^𝑅𝑦.
𝑅 𝑅
Bunda 𝑖⃗, 𝑗⃗ – koordinata o’qlarining birlik vektorlari.
Darsliklarda ko‘zg‘almas sharnir ikki ko‘rinishida ifodalanadi (1.5a,b,v- rasmlar).

1.5a- rasm	1.5b- rasm	1.5v -rasm

2.