Boburning portret yaratish mahorati

Hiloliy 
nomi bilan mashhur bo‗lgan shoir haqida ham qimmatli ma‘lumotlar 
berib o‗tadi: 
“G„azallari hamvor va rangin va kam xadshadur. Devoni ham 
bordur. Bir masnaviysi bor, «xafif» bahrida «Shoh va Darvish»qa mavsum, 
agarchi ba‟zi baytlari tavre voqe bo„lubtur, vale bu masnaviyning mazmun na 
ustuxonbandligl bisyor kovok va xarobtur. Shuaroyi motaqaddam ishq va oshiqliq 
uchun masnaviylarkim aytubdurlar, oshiqliqni erga va ma‟shuqluqni xotung„a 
nisbat qilibturlar. Hiloliy darvishni oshiq qilibtur, shohni ma‟shuq. Abyotekim 

---

shohning af‟ol va aqvolida debtur, hosilkim, shohni jalbiy va fohisha qilibtur. O'z 
masnaviy- sining maslahatig„a bir yigitni va yana shoh yigitini bisyor 
besuratturkim, jalablar va fohishalardek ta‟rif qilgay. Bisyor qaviy hofizasi bor 
emish, o„ttuz-qirq ming bayt yodida bor emish. Derlarkim, «xamsatayn»ning aksar 
ab- yoti yodida bor. Aruz va qofiya va she‟r ilmig„a xeyli mustahzadur” 
(“B1”. 307-bet).
Muallif fikricha, shoirning g‗azallari tekis, silliq va jaydariroq. 
Devoni ham bor. Xafif bahrida ―Shoh va darvesh‖ nomli bir doston bitgan. Bobur 
shoirning dostonining mazmuni va kompozitsiyasini bo‗sh, xarob deb baholaydi. 
Hiloliyning xotirasi yaxshi ekanligini, o‗ttiz-qirq ming baytni yoddan bilishini 
ijobiy baholaydi. Aruz, qofiya va she‘r ilmiga mohirligini esa alohida ta‘kidlaydi.
Bobur yana bir shoir 
Ahliy haqida
fikr yuritib, uning xat-savodsizligini, 
ammo yaxshi she‘rlar yozganini aytadi. Uning devoni ham bor deya ta‘kidlaydi.
Xati chiroyli bo‗lgan ancha kishilarni ham sanab o‗tadi. Ulardan eng 
peshqadami nasxta‘liq yozuvida Sultonali Mashhadiy deya e‘tirof etadi. U Husayn 
mirzo va Alisher Navoiyning ko‗plab matnlarini ko‗chirgan. Asarda ketirilishicha, 
Sultonali Mashhadiy har kuni o‗ttiz bayt mirzo uchun, yigirma bayt Alisher 
Navoiy uchun yozgan.