Boburning portret yaratish mahorati

Mavlono Shayx Husayn
ham Husayn Boyqaro xizmatida 
bo‗lgan. Mullo Shayx Husayn Abusaid mirzo zamonida ham kamol topgan, ko‗zga 
ko‗ringan kishilardan bo‗lgan. Bobur aytishicha, u hikmat ilmini, aqliy ilmlar va 
kalom ilmini yaxshi bilgan. Oz so‗zdan ko‗p ma‘no toppish, diqqat bilan fikr 
yuritish ham Mullo Shayx Husaynga xos odat bo‗lgan. Sulton Abusaid mirzo 
davrida uning eng yaqin kishisi bo‗lgan. Bobur u haqida shunday edi: 
“Ehtisob 
xud andin yaxshiroq kishi qilg„on emasdur” (“B1”. 301-bet). 
Asarda aytilgan 
fikrni tahlil qiladigan bo‗lsak, muhtasiblikni, ya‘ni diniy va dunyoviy nazoratni 
hech kim unchalik yaxshi bajarolmagan. Mamlakatning barcha tadbirlariga daxldor 
kishi bo‗lgan. Bobur bu shaxsga nisbatan ijobiy fikrlar bildiradi va shunday 
misilsiz kishini Sulton Husayn zamonida tahqirladilar deya fikrini tugatdi.
Sulton Husayn davrida 
Mullozodayi Mullo Usmon
ham uning xizmatidagi 
e‘tiborli kishilardan bo‗lgan. U Kobul tumanlaridan biri bo‗lgan Lahugar 
tumanining Charx degan kentidandir. Ulug‗bek mirzo zamonida o‗n to‗rt 
yoshligida dars aytganligi uchun Mullo modarzod ya‘ni tug‗ma mulla deb 
atalganligi asarda qayd etiladi. Ka‘bani tavof qilgan shaxslardan bo‗lgan. Asarda u 
quyidagicha tasvirlanadi: 
“Bisyor donishmand kishi edi. Ul zamonda oncha 
donishmand kishi yo„q edi” (“B1”. 301-bet). 
Demak, u davrda uningdek 
donishmand kishi bo‗lmagan. Bobur asarida uning xotirasi kuchliligini ham 
alohida e‘tirof etadi.
Sulton Husayn saroyida uning xizmatidagi kishilardan, Abdurahmon 
Jomiyning ham muridi, ham shogirdi bo‗lgan 
Mullo Abdulg„afur Loriy
edi. 
Bobur aytishicha, u zohiriy (dunyoviy) ilmlarning bilimdoni bo‗lgan va dunyoviy 
ilmlar bilan birgalikda botiniy – diniy-tasavvufiy ilmlarni ham yaxshi bilgan. 
―Boburnoma‖da u: 
“Ajab betaayyun va betakalluf kishi edi” (“B1”. 302-bet) 
deya 
tasvirlanadi.
Mirzo saroyidagi yana bir muhaddislardan biri 
Mir Jaloliddin 
edi. Asarda u 
haqida: 
“Hadis ilmini Xurosonda oncha bilur kishi yo„q edi, xeyli muammardur. 

---

Bu tarixkacha tirik edi” 
deyiladi. Demak, Xurosonda Jaloliddin hadis ismini 
biladigan kishi yo‗q bo‗lgan va u ancha uzoq umr ko‗rgan.
Arab ilmini yaxshi bilgan, qofiya haqida ham bir forsiy risola bitgan, Sulton 
Husayn xizmatidagi kishilardan biri