Бизнес вa тaдбиркорлик олий мaктaби

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1-расм. Рақамли иқтисодиёт таъсири остида ўзгартирилаётган логистика
жараёнларининг ўзаро муносабати
3

 
Логистика рақамлаштириш лойиҳасини миллий иқтисодиёт доирасида 
амалга оширишнинг афзалликлари унда товар ва моддий оқимларнинг ҳаракати 
учун уйғунлашган тизимлар ва ишлаб чиқариш, савдо-иқтисодий жараёнларни 
қўллаб-қувватлашда ифодаланади: 
1
Дыбская В.В., Сергеев В.И. Мировые тренды развития управления цепями поставок // Логистика и управление 
цепями поставок. — 2017. — №2(85). — С. 3–14.
2
Бубнова Г.В., Левин Б.А. Цифровая логистика — инновационный механизм развития и эффективного 
функционирования транспортно логистических систем и комплексов // International Journal of Open Information 
Technologies. — 2017. — Т.5. — №3. — С.72–77.
3
Муаллифр томонидан тузилган.
Глобал иқтисодий тортишиш марказларининг тез ўзгариши 
Таъминот занжирларининг мураккаблиги ортиб бормоқда 
Мижозларнинг умидлари ва логистика операторлари 
ва ташувчиларнинг имкониятлари ортиб бормоқда 
Ресурс чекланган муҳитда барқарор ривожланиш 
муаммоларини ҳал қилиш зарурати 
Рақамли иқтисодиётнинг янги қисмларини жадал 
ривожлантириш, бу еса думалоқ иқтисодиётнинг ролини 
оширишга олиб келади 

---

963 
-маълумотларни олиш билан боғлиқ вақт, меҳнат ва молиявий 
йўқотишларни камайтириш, шунингдек, турли ташкилотлар ўртасидаги 
горизонтал ишлаб чиқариш, иқтисодий ва савдо-иқтисодий муносабатларни 
самарали моделлаштиришга асосланган оптимал бизнес ҳамкорлик схемаларини 
шакллантириш учун ариза беради; 
- мижоз доимий ўзгарувчан еҳтиёжларига қараб, инновацион интеграция 
транспорт хизматларини яратиш имконини берувчи ақлли транспорт 
тизимларидан фойдаланиш. 
Шундай қилиб, логистиканинг рақамли трансформацияси логистика 
бозорининг турли субъектларининг бизнес жараёнлари тармоғини ахборот 
муҳитида бирлаштирадиган махсус ат воситалари орқали оқилона бирлаштириш 
имконини беради: 
- иқтисодий 
жараёнларни 
интеграциялаш 
ва 
тармоқлараро 
оптималлаштиришни бошқариш; 
- ахборот оқимини бошқариш; 
- устувор таҳлилий дастур ишланмалари портфелини шакллантириш 
жараёнини бошқариш; 
- таъминот занжири (SCM)да ахборот тизимлари ва маълумотлар 
базаларини бошқариш. 
Рақамлаштириш 
логистика 
ва 
транспорт 
инфратузилмаларининг 
инновацион, мувозанатли ривожланиши ва ягона ахборот базасидан самарали 
фойдаланиш муаммоларини ҳал қилувчи ИТ платформасига асосланган 
бошқарув воситаси сифатида талқин қилиниши мумкин. Рақамли 
трансформациядаги логистика операцион ва стратегик бизнес вазифаларини ҳал 
қилиш учун зарур бўлган катта маълумотлар базалари (катта маълумотлар) нинг 
самарали ахборот алоқалари, оптималлаштирилган, қиймат оқимлари асосида 
иқтисодий тизимларни жадал ривожлантириш учун янги механизмга айланади. 
Шу жумладан, рақамли иқтисодиётда миллий логистика хизматлари 
бозорини ўзгартириш жараёнларини кўриб чиқиб, “2018-2020 учун Россия 
Федерацияси рақобат ривожлантириш учун Миллий режаси”
1
еътибор,
транспорт хизматлари електрон тизимларини ривожлантириш учун тақдим 
етади, у ҳисобга юк хусусиятларини олиш ихтисослаштирилган рақамли 
логистика платформаларини шакллантириш учун тақдим етиш учун тавсия 
етилади, бошқарув хусусиятлари ва SCM транспорт хизматлари технологияси, 
шунингдек, бу платформаларда таъминлаш учун тавсия етилади. 
Рақамли иқтисодиётга ўтиш босқичида миллий логистикани ўзгартиришда 
ҳал қилиниши зарур бўлган бир қатор амалий вазифаларни шакллантиришга 
имкон беради: 
1. Юк жўнатувчилардан логистика ва transport хизмати провайдерларига 
қадар маълумотларни олиш билан боғлиқ вақт, молиявий ва меҳнат 
йўқотишларини камайтириш; 
1
Электронный ресурс. Официальный сайт Федеральной Антимонопольной Службы РФ. URL: 
https://fas.gov.ru/documents/614337 (дата обращения 04.07.2019).

---

964 
2. Интеграциялашган логистика тизимларида горизонтал ишлаб чиқариш ва 
иқтисодий ва савдо-иқтисодий муносабатларни самарали моделлаштириш билан 
оптимал ҳамкор бизнес схемаларини шакллантириш учун, иловалар ва булутга 
асосланган интернет платформалари шаклида, шу жумладан, ИТ дастурий 
таъминотидан фойдаланиш; 
3. Рақамли иқтисодиётда доимий ўзгарувчан мижозлар еҳтиёжларига қараб, 
ақлли ахборот тизимларига асосланган логистика хизматларининг инновацион 
мажмуаларини яратиш; 
4. Сунъий ақл, булут ресурслари, робототехника ва ақлли транспорт 
тизимлари орқали логистика жараёнининг барча қисмларини тезкор масофадан 
бошқариш ва бошқаришни амалга ошириш. 
Глобал 
таҳдидларга 
қўшимча 
равишда, 
логистика 
секторини 
рақамлаштириш, шунингдек, маҳаллий логистика компаниялари учун баъзи 
яширин муаммоларни келтириб чиқаради, уларнинг барчаси рақамли хизматлар 
бозорида ўз ишини ўзгартириши мумкин емас, шунингдек, халқаро бозорларда 
рақобатга дош бермаслиги мумкин. Рақобат фақат електрон савдо воситачилари 
билан ўзаро алоқа воситаларига тўлиқ ега бўлган ёки, итернет-биржалар, онлайн 
савдо майдончалари, дўконлар ва бошқа шаклларни ўз зиммасига олган 
компаниялар томонидан барқарор бўлиши мумкин. 
Логистика 
тизимларининг 
самарадорлиги 
кўп 
жиҳатдан 
унда 
қўлланиладиган технологиялар билан боғлиқ. Замонавий технологиялар 
корхоналарга янги логистика ечимлари, ва янги ускуналар жорий етиш-
оптималлаштириш учун ишлаб чиқариш жараёни, уларнинг фаолиятини 
яхшилаш, илгари бориш қийин ва амалга ошириш мумкин бўлмаган тартибларни 
амалга ошириш. 
Рақамли логистиканинг афзалликларини санаб ўтамиз, бу транспортни 
рақамлаштиришнинг истиқболли йўналишларини яхшироқ очиб беради: 
-
товарлар жойлашувини назорат қилиш, товарлар кўргазмалилигини 
таъминот занжири бўйлаб ва натижада тўлиқ шаффофлик ҳаракат ва уни назорат 
қилиш; 
-
ёқилғини ўғирлашнинг олдини олиш, транспорт воситаларидан рухсатсиз 
фойдаланиш ва ҳодисаларни текшириш учун маълумотларнинг мавжудлиги; 
-
ҳайдовчилик ёрдамчилари ва автомагистрали ҳайдаш учун автопилотлар; 
-
логистика омборларининг тезкор инвентаризацияси, ва маҳсулот заллари 
ёки контейнерлар; 
-
роботлар ва автоном транспорт воситалари билан жиҳозланган тўлиқ 
автоматик омбор тизимлари; 
Рақамли логистика маълумотларни излаш билан боғлиқ вақтни, меҳнатни ва 
молиявий йўқотишларни камайтиради самарали асосланган optimal бизнес 
ҳамкорлик схемалари горизонтал ишлаб чиқаришни моделлаштириш, 
иқтисодий, ва турли ташкилотлар ўртасидаги савдо-иқтисодий муносабатлар. 
Ташишни ташкил етишда рақамли логистикани ривожлантириш имконини 
беради, транспорт жараёнини оптималлаштириш учун, сезиларли даражада 
камайтириш режалаштириш ва уни таъминлаш харажатлари. 

---

965 
Хулоса қилиб айтганда, логистика жараёнлари учун, ягона ахборот 
маконини яратиш ёрдамида рақамли технологиялар бошқариш учун янги 
имкониятлар очади. Рақамли технологиялар транспорт ва логистика 
жараёнларини бошқаришда афзалликларни яратиб, турли мақсадли гуруҳларни 
бирлаштиради. Янъни ахборот алмашиш, юк ташишни кузатиш, операциялар ва 
ходимларни масофадан бошқариш ва назорат қилиш, стационар ва мобил 
қурилмаларни ўз ичига олган таҳлил ва автоматлаштириш транспорт соҳасида 
замон талабига айланмоқда.