biy(Alpinbiy, Do`simbiy)

 
Beka//-bika -
“O‘zbek tilining izohli lug‘ati”da uning quyidagi ma’nolarni 
ifodalashi ta’kidlangan:
2
1. Bekning va umuman hukmdorlarning, boyonlarning xotini. 
Cho‘ri qiz 
Bo‘ston .. bekasining hozirgina saroydan kanizak kelib.. ziyofatga olib 
ketganligini bildirdi. 
Oybek, Navoiy.
2. Oilaga, xonadonga yoki xo‘jalikka boshchilik qiluvchi ayol. 
Bekasiz uy – 
suvsiz tegirmon.
”Qanotli so‘zlar”
3. Boshqaruvchi, sardor, ega, sohib. 
Uch oy yo‘lingizda yotdim ko‘z tikib, Ey, 
bahor bekasi – may chechaklari. 
A. Oripov. 
Xorazm o‘g‘uz shevasida bu so‘zning kinoya, kesatiq, piching ma’nosida 
qo‘llanilishini ham kuzatish mumkin. 
Ha bika, nimalar qilib yuribsan.
 
Shuningdek, bika so‘zi ayollar qo‘shma ismlarida birinchi va ikkinchi qism 
bo‘lib kelishi ham kuzatiladi:
3
Bikabuvi, Bikajon; Oybika, Xolbika, Suyumbika.
Mirza
–
ازﺮﯾﻤ amirzodaning qisqargan shakli bo‘lib, quyidagi ma’nolarga 
ega
4
:
 
1. O‘tmishda yozuv-chizuv ishlarini olib borgan lavozimli kishi; kotib. 
Amlokdorning mirzasi beliga suqilgan qalamdonini ochib, qalamini qo‘liga oldi.
S.Ayniy, Qullar. 
1
Rahimov S. Xorazm mintaqaviy antroponimiyasi mavzusidagi nomz. diss. – Toshkent, 106-bet. 
2
O‘zbek tilining izohli lug‘ati. I tom. – Toshkent, 2006. 214-bet.
3
O‘sha asar. I tom. – Toshkent, 2006. 257-bet. 
4
O‘sha asar. II tom. – Toshkent, 2006. 599-bet.

---

18 
2. Ko‘chma ma’noda savodli, o‘qimishli odam. Masalan, 
mirza yigit
birikmasi savodli, o‘qimishli yosh kishilarga hurmat bilan murojaat etish 
shaklidir.
3. Yuqori tabaqalarga mansub kishi; janob. 
Men cho‘riman, siz mirzasiz, 
bekvachcha! 
“Go‘ro‘g‘li”.
4. Mirza erkaklar ismi.
Bu so‘zning mirzo shakli mirzoda, amirzoda, amir o‘g‘li ma’nolarini 
ifodalaydi hamda ushbu so‘z tegishli atoqli otdan oldin yoki keyin ham kelishi 
mumkin: 
Ulug‘bek mirzo, Ibrohim mirzo; Mirzo Anvar, Mirzo Bedil.
Har ikki 
holatda mazkur so‘z muayyan orfografik meyorlarga bo‘ysungan holda yoziladi. 
Jumladan, agar so‘zimiz atoqli otdan, ya’ni antroponimdan oldin kelsa bosh harf 
bilan, antroponimdan keyin kelsa kichik harf bilan yoziladi.