Bitiruv oldi amaliyoti hisoboti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA TA’LIM VAZIRLIGI
FARG‘ONA POLITEXNIKA INSTITUTI
ARXITEKTURA VA QURILISH MATERIALLARI fakulteti
QURILISH MATERIALLARI BUYUMLARI VA KONSTRUKSIYALARI ISHLAB CHIQARISH kafedrasi
XIZMATLAR SOHA 68-17 guruh talabasi
Abdulahatov Asifjon bajargan

BITIRUV OLDI AMALIYOTI HISOBOTI

Aliyot rahbari: TURDALIYEV M

Farg‘ona -2021y
Hisobot rejasi:

• 
  Kirish.
  
• 
  Amaliyot bazasi xaqida umumiy ma’lumotlar.
  
• 
  BMI mavzusi bo’yicha bajarilgan ishlar:
  

3.1. Binoning ekspluatatsion sifat ko’rsatkichlari, hajmiy-rejaviy va konstruktiv yechimlari, bosh reja tarkibiga kiruvchi ob’ektlar haqida ma’lumotlar;
3.2. Binoning texnik holatini o’rganish, konstruktiv qismlarining shikastlanish darajasini aniqlash, rekonstruktsiya qilish, kapital ta’mirlash hamda qurilish konstruktsiyalari va muhandislik tizimlariga servis xizmati ko’rsatish uslublarini tanlash.
4. Amaliyot bo’yicha xulosalar.
5.Foydalanilgan adabiyotlar va texnik xujjatlar ro’yxati.
Kirish
Mamlakatimizda mustaқillikning dastlabki kunlaridanok, investitsiyalarni, xususan, xorijiy investitsiyalarni ustuvor investitsiya loyiҳalariga jalb қilishga aloxida ehtibor berildi. Investitsiya faoliyatining erkinligi va rivojlanishini tahminlash maksadida uning xukukiy asosini mustaҳkamlash uchun «Investitsiya faoliyati tўғrisida»gi, «CHet el investitsiyalari to’g’risida»gi, «CHet ellik investorlar xuquqlarining kafolatlari va ularni ҳimoya qilish choralari to’g’risida» konunlar qabul qilindi.
Mazkur qonunlar xorijiy investitsiyalarni jalb qilishni, xorijiy sheriklar bilan ҳamkorlikni mustaҳkamlashni va rivojlantirishni, ustuvor investitsiya loyiҳalarini amalga oshirishni va mamlakatda investitsion faollikni oshirishni rag’batlantirishga yo’naltirilgan.
Mamlakatimiz 1-pezidenti I.A. Karimovning yuqorida murojaat qilingan mahruzasida aytganlaridek: - «Jadal va mutanosib iqtisodiy o’sish, chuqur tarkibiy o’zgarishlrni amalga oshirish va iqtisodiyotni diversifikatsiya qfaol va aniq yo’naltirilgan investitsiya siyosati yuritish muҳim o’rin tutadi. 2014 yilda iqtisodiyotimizga jalb qilingan ҳajmi 10,9 foizga yetdi va AQSH dollari ҳisobida 14 milliard 600 million dollarni tashkil etdi.
Bunda jami ka’ital qo’yilmalarning 21,2 foizdan ortig’i yoki 3 milliard dollardan ziyodini xorijiy investitsiya va kreditlar tashkil etdi. Ularning to’rtdan uch qismi to’g’ridan-to’g’ri investitsiyalardir.
Investitsiya dasturini amalga oshirishda korxonalarning o’z mablag’lari ҳisobidan yo’naltirilgan to’g’ridan-to’g’ri xususiy investitsiyalarning yildan-yilga faol ishtirok etayotgani barchamizga aloҳida mamnuniyat bag’ishlaydi. Birgina o’tgan yilda bunday investitsiyalar ҳajmi 10,3 faoizga o’sib, 300 million dollarni yoki jami investitsiyalar ҳajmining g’ariyb 30 foizni tashkil etdi.
O’tgan yili tijorat banklarining investitsiyaviy faliyati ҳam kengaydi. Ular tamonidan 1 milliard 700 million dollar yoki 2013-yiga nisbatan 20 faiz ko’ investitsiyalar yo’naltirildi.
Jami investitsiyalarning 73 foizdan ortiғi ishlab chiқarish soxasiga va qariyb 40 foizi mashina va uskunalar xarid qilishga sariflandi.
O’zbekistonda amalga oshrilayotgan investitsiya siyosatining o’ziga xos xususiyati maҳaliy xom ashyo resurslarini chuқur қayta ishlashni tag’minlaydigan, yuқori texnologiyalarga asoslangan yangi ishlab chiqarishlarni tashkil etishga qaratilgan investitsiya loyiҳalariga ustuvor aҳamiyat berilayotganida nomoyon bo’lmoqda.
Uy-joy kommunal xo’jaligida servis xizmatini yo’lga qo’yish, uni zamon talablari asosida tashkillash va boshqarish axolining turmush sharoitini yanada yaxshilash uchun xizmat qiladi. Uy-joy fondini texnik eks’luatatsiya qilish, joriy va ka’ital tahmirlash, kommunal xizmat turlari, jumladan elektr energiyasi tahminoti, tabiiy gaz, suv va issiқlik tahminoti, maishiy chiqindilarni yig’ishtirib olish va qayta ishlash, obodonlashtirish va turli muxandislik xizmatlarini ko’rsatish bo’yicha servis xizmatlarini tashkillash davr talabidagi dolzarb masalalardir.
So’nggi 2-3 yil ichida qishloq va shaҳarlarda yakka tartibda qad ko’tarayotgan milliy uslubdagi turarjoy binolari, savdo rastalari, dam olish va davolash maskanlari xalkimiz turmush darajasining oshib borayotganligidan, mustaқil Res’ublikamiz farovon xayot sari dadil odimlab borayotganligidan dalolat beradi. Bu yўnalishda ayniқsa viloyatimizning Margilon, Қo’qon va Fargona shaxrida bugungi kunda olib borilayotgan qayta qurish va obodonlashtirish ishlari ko’lami taҳsinga sazovordir.
Menga berilgan bitiruv malakaviy ishining mavzusi ҳam mana shu dolzarb masalaga qaratilgan bo’lib, Rishton tumani tibbiyot birlashmasi 85 o’rinli bolalar bo’limi binosining texnik ҳolatini baҳolash, rekonstruktsiya qilish, qurilish konstruktsiyalariga servis xizmati ko’rsatish loyiҳasi” mavjud «Qurilish mehyorlari va qoidalari»ga muvofiқ ҳal qilindi.

Loyiҳalanayotgan binoning xajmiy-rejaviy va konstruktiv yechimlari, eksluatatsion sifat ko’rsatkichlari

Ushbu malakaviy-bitiruv ishining mavzusi “Rishton tumani tibbiyot birlashmasi 85 o’rinli bolalar bo’limi binosining texnik ҳolatini baҳolash, rekonstruktsiya qilish, qurilish konstruktsiyalariga servis xizmati ko’rsatish loyiҳasi” bo’lib, loyiҳalash ishlari Rishton tumanining maҳalliy shart-sharoitlari, jumladan joyning muҳandislik–geologik, gidrogeologik, seysmik va iqlim sharoitlarini ҳisobga olgan xolda amalga oshirildi.
Rishton tumani 2.Tashi ҳavoning oylar bo’yicha o’rtacha ҳarorati: IV-G iqlim sharoitida joylashgan bo’lib, u yozning uzoq, issiq va quruq bo’lishi bilan, qish mavsumining esa nisbatan qisqa bqlishi bilan ҳarakterlanadi. U quyidagi iklim ko’rsatkichlariga ega:
1.Tashqi ҳavoning o’rtacha yillik ҳarorati T=13,7°S

T₁=-1,6°S T₇=26,4°S

T₂= 1,4°S T₈=24,5°S
T₃= 8,4°S T₉=20,1S
T₄= 16,4°S T₁₀=13,1°S
T₅= 21,6°S T₁₁=5,5°S
T₆= 25,6°S T₁₂=0,4°S
3.Tashqi ҳavoning eng ‘ast mutlaқ ҳarorati T=24,4°S
4.Tashqi ҳavoning eng yuqori mutlaқ ҳarorati T=41,6°S
5.Tashqi ҳavoning eng issiқ oydagi eng yuqori o’rtacha ҳarorati T=34,2°S
6.Tashqi ҳavoning eng sovuq oydagi eng ‘ast o’rtacha ҳarorati T=-5,0°S
7.Tashqi ҳavoning eng sovuq oydagi eng kichik nisbiy namligi: 72%
8.Tashqi ҳavoning eng issiq oydagi eng kichik nisbiy namligi: 28%
9.Tuproqning ҳar 10 yilda bir marta bo’lsada, muzlash eҳtimoli bo’lgan eng
katta chuqurlik-0,54m
10.Tuproqning ҳar 50 yilda bir marta bo’lsada, muzlash eҳtimoli bo’lgan eng katta chuqurlik - 0,69m
11.Yil davomida yog’in-sochin miqdori -181.5 mm
12.Bir sutka davomida yog’in-sochin miqdori -85 mm
13.SHamolning yanvarg’ oyidagi eng katta o’rtacha tezligi - 5,4 m/sek
14.SHamolning iyulg’ oyidagi o’rtacha oylik tezligi -2,5m/sek
15.SHamolning bosim kuchi q₀=0,45 k’a
16.Qorning yog’ish bosim kuchi q₀=0,50 k’a
Bosh reja
Joyning bosh rejasi 1:500 masshtabda ishlandi. Loyiҳalanayotgan binoning qanday maqsadlar uchun mo’ljallanganligi, undagi funktsional jarayonlarni ҳisobga olgan ҳolda bosh rejada quyidagi bino va inshootlar joylashtirilgan:
1. Bolalar bulimi binosi
2. Qabul diagnostika
3. Prachka
4. Apteka
5. Korovulxona
6. Kabul diagnostika
7. Tug’rukxona
8. Terapiya
9.Xojatxona
Bosh rejada bu bino va inshootlarni joylashtirishda ularning o’zaro fuktsional bog’liқqligi, sanitar-texnik va yong’inga qarshi talab va qoidalarga amal qilindi. Binoning yon tomonida yong’inga qarshi maxsus burchak tashkil etilib, uni qum solingan qum, paқir, bolta, lom, lo’ata, o’t o’chirgich kabi birlamchi yong’in o’chirish asbob-uskunalari va materiallari bilan jixozlash zarurligi loyiҳada ko’zda tutildi. Bosh rejada maydonning bino va inshootlardan xoli yerlarini ko’kalamzorlashtirish, ichki yo’l va yo’laklarni barpo qilish, sug’orish shaxobchalarini tashkil etish, yomg’ir-qor suvlarining bino va inshootlar ostiga oqib kirmasligini tahminlash maqsadida joylarni tekislash va asfalgt otmoskalar qilish kabi ishlarni amalga oshirish ko’zda tutilgan.
Iqlim sharoiti nisbatan issiq va quruq bo’lganligi uchun maydonni ko’kalamzorlashtirish rejalashtirildi. U bu yerdagi ҳavoni yozning issiq va quruq kunlarida mo’tadillab turishga xizmat qilish bilan birgalikda yonғinga qarshi suv manbai bo’lib xizmat qiladi.
Bosh rejaning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari
1. Umumiy maydon–11800m2
2. Bino va inshootlar egallagan maydon –2950 m2
3. Ko’kalamzorlashtirilgan maydon – 3620 m2
4. Yo’l va yo’laklar egallagan maydon – 3440 m2
5. Maydonning ko’kalamzorlashtirilgan darajasi

6. Maydondan foydalanganlik darajasi

Mukammal tahmirlanib rekonstruktsiya qilinayotga Bolalar shifoxonasi axoliga tibbiy xizmat ko’rsatishga mo’ljallangan. SHifoxonada tibbiy amaliyot talablaridan kelib chiqib, Qabul bo’limi, davolash-tashxis qo’yish xonalari, laboratoriyalar, palatalar, muolaja xonalari, oshxona, majlislar zali, mahmuriy-xo’jalik binolari ko’zda tutilgan..
Binoning ҳajmiy-rejaviy yechimi.
Loyiҳalanayotgan bino rejada to’g’ri burchakli bloklardan tarkib to’gan shaklga ega bo’li uning uzunligi 35.2m, eni esa 30 m ni tashkil etadi. Bino ikki qavatli, bino qavatlarining balandligi-3,3 m; xonalar balandligi, yahni poldan xona shipigacha bo’lgan balandlik 3,0 m ni tashkil etadi.



Binoning ҳajmiy-rejaviy yechimini xal qilishda ҳar bir xonaning qanday maqsadlarga mo’ljallanganligi va u yerda amalga oshadigan funktsional jarayonlarning o’ziga xos xususiyatlari inobatga olingan.
Binoning konstruktiv yechimi
Loyiҳalanayotgan bino konstruktiv sxemasiga ko’ra bo’ylama yuk ko’taruvchi g’ishtin devorli binolar tarkibiga kiradi. Binoning mustaxkamligi, fazoviy bikrligi va zilzilabardoshligi bo’ylama va ko’ndalang devorlar yordamida tahminlangan. Ko’ndalang devorlar oraliғi mehyoriy talablarga javob beradi, 12 metrdan oshmaydi.
Pardadevorlar 120 mm qalinlikda pishgan g’ishtdan, 50 markali tsement-qum qorishmasi yordamida tiklangan.
1.2. Binoning texnik xolatini o’rganish, konstruktiv qismlarining shikastlanish darajasini aniqlash, texnik xulosa tuzish, rekonstruktsiya va ka’ital tahmirlash uslublarini tanlash, asoslash ҳamda konstruktsiyalarni kuchlantirish bo’yicha
Poydevorlar
Lentasimon ‘oydevorlar ustidan 2 қator 2,4x0,6x0,4 ўlchamli yiғma beton bloklar ўrnatilgan, ular ўz navbatida tsokolg’ tuzilmasi sifatida xizmat қiladi. ‘oydevor tuzilmasini nam va yer osti suvlari tahsiridan ximoyalash maқsadida uning sirti қaynoқ bitum yordamida gidroizolyatsiya қilingan. ‘oydevor tuzilmasining texnik ҳolati қoniқarli va shuning uchun rekonstruktsiya davrida ularni tahmirlash kўzda tutilmadi. Lekin tahmirlash jarayonida unga texnik jiҳatdan servis xizmati kўrsatilishi zarur.
Devor va Pardadevorlar
Ichki va tashқi devorlar 1,5 ғisht (380mm) қalinlikda ‘ishgan ғishtdan tiklangan. Rekonstruktsiya davrida devorlarning mahlum bir қismi buzib yiғishtirib olinadi, yangitdan devor va ‘ardadevorlar tiklanadi. Ғisht terishda ғishtlarning markasi 75, tsement қorishmasining markasi 50 dan kam bўlmasligi zarur.TSement-қum қorishmasi tarkibiga uning ғisht bilan yaxshi yo’ishishini tahminlovchi xsus qo’shilmalar qo’shish lozim. Devorlarning o’zaro tutashgan joylari va burchaklari albatta 2.130-6s.V.1 seriyadagi armatura to’rlari yordamida mustaxkamlanishi kerak.
Ғishtin devorlarning qavatlararo yo’ma va tom yo’masi balandligida ularning zilzilabardoshligini oshiruvchi 220mm qalinlikdagi quyma temirbeton belbog’lar ko’zda tutilgan. Ғishtin devorlarda buzib yangi ochiladigan eshik va deraza o’rnilari atrofi albatta temirbetondan “obramlenie”qilinishi zarur
Loyiҳada temir-beton peremqchkalarning butun devor qalinligida bo’lishi va devorga kamida 25-30sm uzunlikda o’tqazilishi ko’zda tutilgan. Bunda 1.138.1-1 seriyadagi yig’ma temirbeton sarbastalar ishlatish tavsiya qilinadi, yoki ularni qoliplarga quyish orqali xam bajarish mumkin.
pardadevorlar 120mm qalinlikda pishgan g’ishtdan, 50 markali tsement-қum қorishmasi yordamida tiklanadi. Balandlik bo’yicha ҳar 70sm oralab g’isht qatorlari 2ø6 A-I armatura simlari yordamida uzluksiz ravishda mustaxkamlanadi.
Qavatlararo va tom yo’masi
Qavatlararo va tom yo’masining yuk ko’taruvchi elementi bo’lib 1.141.1-25s seriyadagi ko’pbo’shliқli yig’ma temirbeton plitalar qabul qilingan, ularning texnik ҳolati qoniqarli.. Bu plitalar g’ishtin devor ustiga tsement-qum qorishmasidan taglik qilib o’rnatilgach, ulardan chiqib turuvchi armaturalar zilzilaga qarshi temirbeton belbog’larning bo’ylama armaturalariga yaxshilab payvandlanib maҳkamlangan va so’ngra beton quyish yordamida yaxlit bir fazoviy tuzilma xosil қilingan. plitalar orasidagi choklar ҳam mayda to’ldirgichli V10 markali beton қorishmasi bilan to’ldirilgan.
Yo’ma plitalari ustidan 1 qavat ruberoid bitum saqichi yordamida yo’ishtirilib par o’tkazmovchi qatlam ҳosil qilingan. Uning ustidan 150-200mm qalinlikda keramzit shag’ali yotqizilgan va issiq saqlovchi qatlam barpo qilingan, uning ustidan 25-30mm қalinlikda tsement-qum qorishmasidan tekislovchi qatlam barpo қilingan. Lekin tekis tom va oprama materialli krovlining texnik
Eshik va derazalar
Viloyat narkologiya dispanseri binosida 24698-81 Davlat standarti (GOST) bўyicha tayyorlangan 1.136-10 va 1.136.5-19 seriyadagi tayyor eshiklar o’rnatilgan Bunda xonalarning va eshik o’rinlarining o’lchamlariga o’arab DN 20-4,8-8B,DS 18-8G, DO 21-13,DO 21-9,9G21-9 va DT21-7 markali eshiklar o’rnatilgan bo’lib ularning 80-85%qismi yaxshi ҳolatda, qisman tahmir ishlari talab etiladi, 15-20% eshiklarni yangisiga almashtirish zarur.
Derazalar esa 24699-81 Davlat standartidagi 1.236-6 seriyali, qo’sh tabaqali tayyor romlardan bajarilgan. Bunda markalari 20S-21-9V, 20S18-9V, OS18-9V va OS6-9 bo’lgan deraza romlari ishlatilgan.
Deraza romlariga qalinligi 3-4mm bo’lgan oynalar qirqib solingan. Deraza romlarining 30-35% qismi qoniqarsiz ҳolatda, ular to’liq ko’chirib olinadi va yangi romlarga almashtiriladi, yangi alyumin profilli vitrajlar yig’iladi.
Eshik va derazalarning ‘ardozi, yahni bo’yog’i eskirgan, qoniqarsiz ҳolatda. SHuning uchun mukammal tahmirlash ishlari tarkibida ularning eski bo’yoqlarini yaxshilab ko’chirib tozalash va moyli bo’yoқlar bilan qayta bo’yash ko’zda tutildi.
Binoning ichki va tashqi pardozi
Binoning tashqi va ichki devorlari sirti oxak-қum qorishmasidan qumsuvoq qilingan, peremqchka va boshqa beton yuzalar tsement-қum qorishmasi bilan tekislab suvalgan. Dushxona, xojatxona, bufet va uning yordamchi xonalarida devor va pardadevorlar yuzasi 1,6-1,8 metr balandlikda yaltiroq so’ol plitachalar bilan qo’langan.
Xonalarning devor sirtlari va shiplari suvda eruvchi maxsus bo’yoqlar (vodoemulg’siya) bilan bo’yab pardozlangan. Yordamchi xonalarda devor va shiplar oxakli suv bilan oқlangan. Eshik va deraza romlari, zinapoya tutqichlari moyli bo’yoqlar bilan bo’yab pardozlangan.
Mukammal tahmirlash davrida yangisiga almashtirilgan eshik va derazalar atrofi qayta to’ldirilib suvab-tekislanadi. SHu bilan birgalikda suvoқlarning qisman nurab to’kilayotgan joylarini, bu umumiy ҳajmning 15-18 % qismini tashkil etadi, qayta suvab tekislash zarur. Loyiҳada bo’yoq ishlarini to’liq qayta qilib yangilash ko’zda tutildi. Bunda sinf xonalari va koridorda ochroq ranglarni tanlash maqsadga muvofiq.
Rekonstruktsiya jarayonida bino fasadi tubdan o’zgartiriladi, unga zamonaviy ko’rinish beriladi. Binoning rekonstruktsiyadan keyingi fasadi kўrinishi loyiҳaning grafik қismida keltirilgan
Aytaylik qorishma nasosining korpusiga favqulodda tok o’tib qoldi deylik Agar u “zazemlenie” qilinmagan bo’lsa unda korpusga tegib ketgan ishchining tanasidan quyidagicha tok o’tadi:

bu yerda: R_ob-ishchi poyafzalining qarshiligi,Om
R_n-ishchi turgan yerning qarshiligi,Om
R_o-zazemlenie qarshiligi ,Om
Formuladan ko’rinib turibdiki, maxraj kichik bo’lsa, natija, yahni tok kattalashadi va xavf kuchayadi. Masalan R_ob=0, R_n=0, R_n=1000 Om, R_sh=5000 Om va R_iz=1000 Om bo’lsa, korpusdagi tok quyidagicha bo’ladi:

Bunday tok kuchi insonni xalok etadi.
Agar korpus zazemlenie qilingan bo’lsa, tok kuchi quyidagicha bo’ladi:

Bunday tok esa inson uchun faqat xavfli ҳisoblanadi,xalok etmaydi.
Qurilish – montaj ishlari bajariladigan muddatlarda va bino foydalanishga to’shirilgandan so’ng loyiҳa kompleksida meҳnatni muҳofazalash bo’yicha O’zbekiston Respublikasida qabul qilingan va amal qilinayotgan qonunlarga mos keladigan yechimlar qabul qilingan va tadbirlar ko’zda tutilgan. Ko’rsatilgan tadbirlarni amalga oshirish qurilish-tahmirlash ishlarini bajarishda ishlab chiqarish shikastlanishiga barxam beradi.

Xulosa
Bitiruv oldi amaliyotning maqsadi bitiruvchining brvosita standart talablariga muvofiq mustaqil ishlashga tayorlash o’zlariga nazariy bilimlariga chuqurlashtirish va mustahkamlash jamoda tashkilotchilarning va tarbiyaviy ishlash olib boorish bo’yicha tajriba xosil qilish bin ova inshoatlardan foydalanish tashkilotlariga servis hizmatini tashkil qilish ishi amaliy ko’nikmalarini egalash xamda aviy ishlashni bajarish uchun materiallarni to’plashdan iborat.

Men amaliypot o’tash davrida institutda olgan nazariy bilimlarimdi amaliyotda qo’lab ko’rdim
Bitiruv malakaviy ishini bajarish uchun bo’ladigan materiallarni to’pladim

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР

1 .И.А. Кaримов. “Баркамол авлод-Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори”,Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг IХ сессиясида сўзлаган нутқи. Тошкент. Шарқ, 1997й.
2. Р.Д.Тешабаев «Фуқоро биноларининг меъморчилик конструкциялари ва қисмлари» Тошкент – Ўқитувчи 1982 й
3. Косимова С.Т., Шоджалилов Ш. «Биноларни техник эксплуатацияга хос хусусиятлари». Ўқув қўлланма 1- қисм. Тошкент-2004
4. Косимова С.Т., Шоджалилов Ш. «Биноларни техник эксплуатацияга хос хусусиятлари». Ўқув қўлланма 2 - қисм. Тошкент-2004
5. ҚМҚ 2.01.05 – 98. “Бетон ва темирбетон”. Тошкент, 1997.
ҚМҚ 3.01.02 – 00. “Қурилишда техник ҳавфсизлиги”. Тошкент, 1988.