Bitiruv malakaviy ishi Mavzu: Borland Delhpi dasturlash tizimida ishlash asoslari

Dasturlash tizimiga talablar. Asosiy va qo’shimcha elementlari.
Tizim va dasturlash tili resurslariga talablar. Delphi 5.0 uchun: -32 razyadli kompilyatorni qo’llab quvatlovchi (podderjka);
-Windows 95, 98 yoki NT;
-’entium I yoki undan yuqori;
-Tezkor hotirasi 32 Mb dan yuqori bo’lishi lozim.
Asosiy elementlari. Delphi dasturlash qobig’i quyidagi asosiy elementlardan tuzilgan:
1. Forma dizayneri (Form Desingner).
2. Dastur matnini tahrirlash oynasi (Editor Windows).
3. Komponentlar palitrasi (Component pallette).
4. Obektlar inspektori (Objest Ins’ektor).
5. Yordam (Spravochnik) (on-line-hel’).
Bundan tashqari boshqa qismlari ham mavjuddir. Masalan: Menyu, tez bajarish paneli va hakazo. Dasturlash jarayonida foydalanuvchi ko’proq Forma dizayneri va tahrirlagich oynasida ish bajaradi. Forma dizayneri oynasida quyidagi ko’rinishga egadir (1 – rasm).
Forma dizayneri oynasida boshlang’ich holatda hech qanday obektlar (kompo-nent) bo’lmaydi. Bunga kompo-nentlar palitrasidagi obekt-larni joylashtirish mumkin.

Tahrirlagich oynasi esa quyidagi ko’rinishga egadir (2 - rasm).

Komponentlar palitrasi bir necha qismdan iboratdir. Bu huddi Excel jadvalidagi ochiluvchi varoqlar ko’rinishida bo’lib, har bir komponetlar palitrasidan bir nechta obektlar o’rin olgan. Masalan: Standard, Additional,... Kerakli komponentni tanlash uchun shu komponent nomida sichqonchaning chap tugmachasini bosish kifoyadir. Kerakli obektni forma dizayneriga qo’yish uchun shu obektda sichqonchaning chap tugmachasi bosiladi va sichqoncha ko’rchatkichi forma dizaynerining kerakli qismiga keltiriladi, so’ngra yana bir marta chap tugmachasi bosiladi. Bu jarayon natijasida forma dizaynerida tanlangan obekt hosil bo’ladi (3-rasm).

Forma dizaynerining chap tomonida obektlar inspektori joylashgan. Formadagi obektlarning belgilanishiga qarab obektlar inspektoridagi malumotlar o’zgaradi. Obektlar inspektori ikki qismdan iborat, yahni birinchisi - bu belgilangan obektning hususiyati (svoystva), ikkinchisi - vokealardir (sobqtiya). Masalan: TLabel obekti nomi va o’lchamini hususiyatdagi Caption, Left, Height va Width qatorlari orqali o’zgartirishimiz mumkin (4 - rasm).
Delphi dasturlash tili tizimi o’zining yuqori tehnologiya asosida yaratilgan yordamchi malumotnoma qismiga egadir.