Битираётган мутахассисларни тайёрлашнинг сифатига қўйиладиган талабларнинг кескин ошиб кетгани, мураккаб масалаларни ечишга фанлараро ёндашувнинг зарурияти

Shaxsiy kompyuterlar
. Shaxsiy kompyuterlarning ikki xili mavjud: 
bular – statsionar, ya’ni bir joyda turadigan (rus tilida – настольные 
компьютеры) va ko‘tarib olib yursa bo‘ladigan, portativ kompyuterlar, 
ya’ni noutbuklardir. Noutbuklar, statsionar kompyuterlardan, o‘zlarining 
kichik o‘lchamlari bilangina farqlanadilar. Noutbuklarda ham, statsionar 
kompyuterlarda ishlatilishi mumkin bo‘lgan dasturiy vositalardan 
foydalaniladi. 
Hozirgi paytda ikkala xildagi shaxsiy kompyuterlar tarkibi - bir necha 
gigabit xajmga ega tezkor xotira, bir necha yuz gigabit hajmga ega qattiq 
diskli tashqi xotira, CD-ROM/DVD qurilmalari, modem, tovush kartasi, 
tarmoq interfeysi, yuqori tiniqlikdagi monitor va boshqa tashqi 
qurilmalardan iboratdir. Ushbu shaxsiy kompyuterlarda imkoniyatlari 
kengaytirilishi va ular bilan ishlashda juda ko‘p turli dasturiy vositalardan 
foydalanilishi mumkin bo‘lgan, operatsion tizimlar o‘rnatilgan bo‘ladi. 
Ba’zi mutaxassislar Intel protsessorlari o‘rnatilgan kompyuterlarni - 
shaxsiy kompyuterlar deb ataydilar. Bu bilan ular shaxsiy kompyuterlarni, 
yuqori unumdorlikka ega RISC protsessorlariga mansub, Sun 
UltraSPARC kabi protsessorlar o‘rnatilgan «ishchi stansiyalardan» farq 

---

17 
qilishini ta’kidlashmoqchi bo‘lishadi. Aslida esa ushbu xildagi 
kompyuterlar orasidagi farq unchalik katta emasdir. 
Har qanday shaxsiy kompyuterning asosiy tashkil etuvchisi bo‘lib – 
tarkibida protsessor, xotira va ma’lumotlarni kiritish-chiqarish modullari, 
klaviatura va sichqoncha, disk yurituvchi qurilma, tarmoq platasi va 
boshqa tashqi qurilmalar interfeyslari, hamda qo‘shimcha platalar o‘rnatish 
uchun mo‘ljallangan ulanish nuqtalariga ega bo‘lgan 
asosiy bosma plata
hisoblanadi [15]. 1.9-rasmda ana shunday bosma platalardan biri 
keltirilgan. 
1.9-rasm. Sрaxsiy kompyuterning asosiy bosma platasi. 
Serverlar
. Unumdorligi yuqori bo‘lgan shaxsiy kompyuterlar va 
ishchi stansiyalar - odatda bir korxona chegarasida ishlaydigan lokal 
kompyuter tarmoqlarda, hamda Internet tarmog‘ida - tarmoq serverlari 
sifatida ishlatiladilar. Bunday kompyuterlar, ya’ni serverlar – bitta 
protsessorli va ko‘p protsessorli konfiguratsiyalarga ega bo‘lishlari 
mumkin. Ushbu xildagi kompyuter tizimlarida, odatda umumiy hajmi bir 

---

18 
necha gigabaytlarni tashkil qiladigan tezkor xotira modullari, yuzlab 
gigibaytli xotiraga ega bo‘lgan qattiq disklar va yuqori tezliklarda ishlovchi 
interfeyslar o‘rnatilgan bo‘ladi. Ba’zi serverlar sekundiga bir necha ming 
tranzaksiyalarni ishlash imkoniyatlariga ega bo‘ladilar. 
Arxitektura nuqtai nazaridan bitta protsessorli server, shaxsiy 
kompyuterdan unchalik farq qilmaydi. U shaxsiy kompyuterga nisbatan 
tezroq ishlaydi, kattaroq joyni egallaydi, nisbatan kattaroq diskli xotiraga 
va ancha tez ishlaydigan tarmoq interfeyslariga ega bo‘ladi. Serverlar ham, 
shaxsiy kompyuterlar uchun ishlab chiqarilgan operatsion tizimlar asosida 
boshqariladi, odatda bu UNIX, Windows va Linux operatsion tizimlarining 
turli xil versiyalari bo‘ladi.