Биринчи тенденция

Фавқулодда ҳисоботлар истисно тариқасидаги маълумотларни қамраб олади.
Бошқарувни қўллаб-қувватлаш учун ҳисоботлардан фойдаланиш четга чиқишлар бўйича бошқариш деб аталадиган нарсани амалга оширишда айниқса самаралидир.
Четга чиқиш бўйича бошқарув шуни кўзда тутадики, менежер оладиган маълумотлар асосан мазмун жиҳатдан фирма хўжалик фаолияти аҳволининг ўрнатилган стандартлардан (масалан, режалаштирилган аҳволдан) четга чиқишини ўзида акс эттирмоғи лозим. Фирмада четга чиқишлар бўйича бошқарув тамойиллардан фойдаланишда яратилаётган ҳисоботларга қуйидаги талаблар қўйилади:
а) ҳисобот четга чиқиш рўй бергандагина яратилиши мумкин;
б) ҳисоботдаги маълумотлар мазкур четга чиқиш кўрсаткичи учун танқидий аҳамиятига кўра сортлаштирилиши керак;
в) барча четга чиқишларни иложи борича биргаликда кўрсатиш, чунки менежер улар ўртасидаги мавжуд алоқани билиши керак;
г) ҳисоботда меъёрдан миқдорий четга чиқишни кўрсатиш лозим;
Дастурий таъминот ёрдамида маълумотлар базасидаги нарсалар ташкилотда қарор қабул қилишда иштирок этувчи мутахассисларга тегишли даврий ва мах­сус хисоботларда ўзгаради. Кўрсатилган ахборотларни олиш учун фойдаланиладиган маълумотлар базаси икки элементдан ташкил топиши лозим:
• фирма олиб борадиган операцияларни баҳолаш асосида жамланадиган маълумотлар;
• бошқарув (фирма бўлинмаси) объектининг режа­лаштирилган аҳволини белгиловчи режалар, стандартлар, бюджетлар ва бошқа меъёрий ҳужжатлар.
Автоматлаштириш тарихан ишлаб чиқаришда бошланган ва сўнгра офисга тарқалган, бошида фақат майда-чуйда котибалик ишини автоматлаштириш мақсадига эга бўлган. Коммуникация воситалари ривожланган сари офис технологияларини автоматлаштириш мутахассис ва бошқарувчиларни қизиқтириб қолди, улар бунда ўз меҳнати маҳсулдорлигини ошириш имкониятини кўрдилар.
Офисни автоматлаштириш (12.7-расм) ходимлар коммуникациясининг мавжуд анъанавий тизимини (мажлислар, телефон қўнғироклари ва буйруқлар) алмаштирмайди, фақат уни тўлдиради. Бу тизимлар биргаликда фойдаланилиб, бошқарув меҳнатини оқилона автоматлаштириш ва бошқарувчиларни ахборот билан таъминлашга интилади.
Автоматлаштирилган офис фирма бошқарувининг барча даражадаги менежерлари учун фақат ходимлар ички фирма алоқасини қўллаб-қувватлаши учунгина эмас, балки уларга ташқи муҳит билан янги коммуни­кация воситаларини тақдим этиши жиҳатидан ҳам диққатни ўзига тортади.