Биринчи тенденция

12.3 - §. Ахборот-коммуникация технологияларини МИЛЛИЙ ИҚТИСОДИЁТ ТАРМОҚ ВА соҳаларида ҚЎллаш
Маълумотларни қайта ишлашнинг ахборот-коммуникация технологиялари яхши тузилмалашган вазифаларни ҳал қилиш учун мўлжалланган, уларга кўра зарур кириш маълумотлари мавжуд ва алгоритмлар ҳамда уларни қайта ишлашнинг бошқа стандарт процедуралари маълум. Бу технология бошқарув меҳнатининг айрим майда, дои­мо такрорланувчи операцияларини автоматлаштириш мақсадларида юқори бўлмаган малакали ходимларнинг ижрочилик фаолияти даражасида қўлланилади. Шу боис ҳам ахборот-коммуникация технологияларини бу даражада қўллаш ходимлар меҳнати самарадорлигини анча оширади, уларни майда операциялардан озод этади, эҳтимол, ҳатто ходимлар сонини қисқартириш заруриятига олиб келиши мумкин. Ахборот-коммуникация технологиялари асосида операциявий фаолият даражасида қуйидаги вазифаларни ҳал этиш мум­кин:
1) фирма амалга оширадиган операциялар ҳақидаги маълумотларни қайта ишлаш;
2) фирмадаги ишларнинг аҳволи ҳақида даврий назорат ҳисоботларини тузиш;
3) исталган жорий сўровларга жавоб олиш ва улар­ни қоғоз ҳужжатлари ёки ҳисоблари кўринишида расмийлаштириш.
Маълумотларни қайта ишлаш билан боғлиқ бир неча ўзига хосликлар мавжуд, улар қуйидаги жиҳатлар би­лан бошқа технологиялардан ажралиб туради:
• маълумотларни қайта ишлаш бўйича фирмага за­рур бўлган вазифаларни бажариш. Ҳар бир фирма ўз фаолияти ҳақида маълумотларга эга бўлиши ва сақлашга қонунан ҳақли. Улар фирмада назоратни таъминлаш ва қўллаб-қувватлаш воситаси сифатида фойдаланилиши мумкин. Шу боис ҳам исталган фирмада маъ­лумотларни қайта ишлаш ахборот тизими албатта бўлиши ва тегишли ахборот-коммуникация технологиялари ишлаб чиқилиши лозим фақат яхши тузилмалашган вазифаларни ҳал этиш, унинг алгоритмини ишлаб чиқиш мумкин;
• қайта ишлашнинг стандарт иш тартибини бажариш. Мавжуд стандартлар маълумотларни қайта ишлашнинг намунавий иш тартибини белгилайди ва уларга барча турдаги ташкилотлар риоя қилишини кўзда тутади;
• одам кам катнашадиган автоматик режимдаги асосий иш ҳажмини бажариш;
• деталлаштирилган маълумотлардан фойдаланиш.
Тафтиш ўтказишга йўл қўювчи, фирма фаолияти ҳақида таҳлил хусусиятга эга ёзувларни амалга ошириш. Тафтиш жараёнларида фирма фаолияти бошидан охиригача ва охиридан бошигача кетма-кетлик тартибида текширилади;
• воқеалар кетма-кетлигига (хронологиясига) урғу бериш;
• бошқа даражадаги мутахассислар томонидан муаммоларни ҳал этишда кам ёрдам талаб қилиш.
Маълумотларни қайта ишлаш ахборот-коммуникация технологияларининг асосий компонентлари қуйидагилардан таркиб топган: