Birin ch I b o‘ L i m texnologik parametrlarni nazorat qilish usullari va vositalari

Signalni muvozanatlashtiradigan o‘lchash sxemalari strukturasi 1.3-rasmda
keltirilgan. O‘lchanayotgan kattalik X dastlabki o‘zgartkich DO‘ ga yoki uning sezgir elementi SE ga keladi va Rx signalga aylantiriladi, bu signal kompensasiya kurilmasi KQ dan chiqqan R signal bilan moslashtiriladi. Kompensasiya qurilmasi KQ chiqish signali φ ni kompensasiya qiluvchi Rk signalga o‘zgartiradi.

1.3. – rasm. Signalni muvozanatlashtiruvchi o’lchash asboblarining struktura sxemasi.
Nobalans signali ∆R nomuvofiqlashtirish indikatori NI orqali kuchaytirgich K
kirishiga beriladi. Kuchaytirgichning chiqish signali integrallovchi kurilma IQ ga (masalan, reversiv dvigateliga) ta’sir qiladi yoki chiqish signali φ kuchaytirgich
chiqishidan olinadigan signal yo‘q bo‘lganda o‘zgarmay qolaveradi. Signal asbob
ko‘rsatkichi AK va kompensasiya qurilmasi KQ ga beriladi. SHunday qilib, chiqish
signali φ o‘lchanayotgan X kattalik qiymatini aniqlaydi. Signalni
muvozanatlashtiruvchi asboblar yuqori aniqlikka ega bo‘lib, kichik signallarni
o‘lchash imkonini beradi, ammo ularning tezkorligi kam, bahosi yuqori, ishonchliligi esa to‘g‘ri o‘zgartkich asboblarinikiga qaraganda past.

1.5-§. O‘LCHASH XATOLIKLARI VA ANIQLIK SINFI

O‘lchash natijasida, odatda, o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymatidan
farq qiladigan qiymati topiladi. Qo‘pincha, fizik kattalikning haqiqiy qiymati
noma’lum bo‘ladi va shu kattalikning qiymati o‘rnida uning tajriba yordamida
topilgan qiymatlaridan foydalaniladi. Bu qiymat kattalikning haqiqiy qiymatiga
shuncha yakin bo‘ladiki ko‘zda tutilgan maqsad uchun undan foydalanish mumkin.
Kattalikning o‘lchash usuli bilan topilgan qiymati o‘lchash natijasi deyiladi.
O‘lchash natijasi bilan o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymati orasidagi farq