44-súwret. Tis shıǵarıw va qulaq ashıw.
a-tis hám qulaqlardı tiliw; b-tis kirgiziw; v-qulaq oyıw.
Brusoktıń ushların múyeshlik tiykarında pıshqılap tuwrı múyeshli qırqımlar payda qılınǵannan soń tis hám qulaqlar jobalanadı. Bunıń ushın brusoklardıń ushında ólshem alıwda tis hám qulaq uzınlıǵı jobalanıp, qalǵan táreplerge múyeshlik járdeminde alıp ótiledi. Bir tislı birikpelerde tistıń qalıńlıǵı yamasa qulaqtıń keńligi brusok qalıńlıǵınıń 1/3 bólimine teń qılıp alınadı (sonı esapqa alıp kóbinese bir tislı birikpelerde brusoktıń qalıńlıǵın 3 ke qaldıqsız bólinetuǵın ólshem alıwda tayarlanadı). Sonıń ushın tis hám qulaq ólshemlerin belgilewde reysmustıń bir shóbin brusok qalıńlıǵınıń – bólimine ( ), ekinshi shóbin brusok qalıńlıǵınıń ( ) bólimine teń ólshemge sazlanadı hám eki shóp járdeminde «bet» lerge salıstırǵanda brusok shetlerine iz sızıladı.
Joba tiykarında tis shıǵarıw hám qulaq ashıw ushın birinshi náwbette tiliw jumısı alıp barıladı. Tis hám qulaqlardı tiliw jumısları 44-súwrette kórsetilgenindey alıp barıladı. Sońınan tis shıǵarıw ushın kertiw hám qulaq ashıw ushın oyıw jumısı orınlanadı.
Tis hám qulaqlardı óz-ara bir-birine kirgizip birikpe payda etilse, onıń tıǵızlıǵı támiyinlenedi. Tıǵızliqtı támiyinlew kerme dásteli pıshqı járdeminde alıp barıladı.
|
|
45-súwret. Tis úlgileri hám kóp sızǵıshlı reysmus:
a-dáste bet úlgisi b-tuwrı tis úlgisi v-qarlıǵash quyrıq úlgisi g- kóp sızǵıshlı reysmus.
|
46-súwret. Bir tislı hám kóp tislı jasırın hám yarım jasırın birikpeler:
a,g — jasırın, b, v — yarım jasırın.
|
Bunıń ushın birikpeniń tigisine de «bet» ke de arqadan pıshqı qoyıladı (pıshqılanadı).
Birikpe payda etiwdi bir neshshe márte shınıǵıp islenedi.
Eki tislı birikpelerde hár bir tistıń qalıńlıǵı brusok qalıńlıǵınıń ( ) bólimine teń qılıp shıǵarıladı, qulaqlar oǵan saylap ashıladı.
Eki tislı birikpeler payda qılıwda birinshi náwbette tislar shıǵarıladı. Sońınan tislarǵa saylap qulaq orınları jobalanadı.
Kóp tislı birikpelerde de aldın tislar shıǵarılıp, keyin olar tiykarında qulaq orınları jobalanadı. Eki tislı hám kóp tislı birikpelerde eki shópli reysmuslar járdeminde jobalaw múmkin emes. Olar ushın arnawlı kóp sızǵıshlı reysmuslar tayarlanadı yamasa úlgilerden paydalanıladı.
Bir tislı jasırın yamasa yarım jasırın birikpelerde qulaq ornında uya yamasa tesik ashıladı. Bunıń nátiyjesinde tis pútinley kórinbeydi yamasa tistıń ishki bóliminde kórinedi. Soǵan kóre jasırın tislı birikpelerde uya (brusoktıń enine qarap) brusok eniniń ( ) yamasa ( ) bólimine shekem oyılıp, tistıń uzınlıǵı oǵan saylap shıǵarıladı.
Tislı birikpeler barlıq waqıt jelimlep biriktiriledi. Ayırım jaǵdaylarda birikpeniń puxtalıǵın asırıw ushın oǵan aǵash shege qaǵıladı yamasa onıń sıpatına qarap ishki yamasa sırtqı tárepinten polat múyeshlik yamasa reshetkadan tayarlanǵan úshmúyeshlik shegelenedi.
Do'stlaringiz bilan baham: |