Bir va ikki urug’pallali o’simliklarning poyalarining tuzilishi. Mundarija: kirish I bob. Bir va ikki urug’li o’simliklar

Ikki urug‘pallali o‘simliklarning urug‘ida ikkita urug‘palla va murtak joylashgan.
Murtak ildizcha, poyacha va ikkita kichik bargchadan tashkil topgan.Shunday qilib, ikkita urug‘pallaga ega bo‘lgan o‘simliklar ikki urug‘pallali o‘simliklar deyiladi.
O‘zbekistonda ikki urug‘pallali madaniy o‘simliklar orasida eng keng tarqalgani go‘za hisoblanadi.G‘o‘zaning chigiti (urug‘i) ustidan qalin yog‘ochsimon qobiq bilan o‘ralgan.Bu qobiq hujayralarida juda uzun tuklar, ya’ni tolalar joylashgan.
Yog‘ochsimon qobiq ostida oq va yupqa po‘st, uning ostida esa qat-qat bo‘lib joylashgan urug‘palla va murtak o‘rnashgan.
Ikki urug‘pallali o‘simliklar urug‘lari yer yuziga ikkita urug‘palla barg bilan chiqadi.

Go’zaning chigitdan unib chiqishi.


Bir urug‘pallali o‘simliklarning urug‘i ikki urug‘pallali o‘simliklarnikidan keskin farq qiladi. Bir urug‘pallali o‘simliklarning urug‘i bitta urug‘palla, burtakdagi boshlang‘ich ildiz, poyacha va kurtakchadan tashkil topgan.Ularga bug‘doy,arpa,suli,makkajo‘xori kabi o‘simliklar kiradi.
Bir urug‘pallali o‘simliklarning urug‘i yer yuziga bitta urug‘palla barg bilan unib chiqadi.
Yer yuzida eng ko‘p tarqalgan bir urug‘pallali o‘simliklardan biri bug‘doydir.
Bug‘doyning urug‘i (doni) cho‘ziq shaklda.Uning sirti yupqa sariq po‘st bilan qoplangan. Bu po‘st qo‘shilib o‘sgan ikkita qobiqdan iborat. Tashqisi meva qobig‘i, ichkisi esa urug‘ po‘sti hisoblanadi. Bug‘doy, arpa, javdar, suli, sholi, makkajo‘xori kabi o‘simliklarning urug‘i don deb yuritiladi. Bug‘doy donining ichki tuzilishi ko‘rish uchun uni ivitib, so‘ngg uzunasiga (bo‘yiga) kesish kerak.Kesikda urug‘ning asosida joylashganmurtakni ko‘rish mumkin.Murtak boshlang‘ich ildizcha, poyacha va kurtakchadan iborat.Bug‘doyning bitta urug‘pallasi murtakni endospermadan ajratib turadi. Murtakdagi bu qismlarni oddiy ko‘z bilan ko‘rib bo‘lmaydi. Urug‘ning aksariyat qismi endosperma-oziq moddalar to‘plamini tashkil etuvchi hujayradan iborat.
Shunday qilib murtagida bitta urug‘palla bo‘ladigan o‘simliklar bir urug‘pallali o‘simliklar deyiladi.