Biotexnologiya fanidan o’quv-uslubiy majmua

 

---

Penicillium 
Penitsill (
lot.
 Penicillium) — oziq-ovqat mahsulotlaridan o'sib chiqadigan va ularni 
buzadigan mog'or zamburug'i. Aleksandr Fleming tomonidan yaratilgan ilk penitsillin 
antibiotigi 
Penicillium notatum
 zamburug'idan olingan. 
1897 yil lionlik (Frantsiya) yosh harbiy vrach Ernest Dyushen otlar uchun yangi 
tayyorlangan egarni mog'orlagishini payqadi. Otlarni parvarishlovchi arab bolalari 
mog'orlagan egarlarni otlardagi jarohatlarga surtayotganligini ko'radi. Dyushen 
mog'orni o'rganib, unga 
Penicillium glaucum
deb nom beradi. Dyushen tif kasalligini 
davolash maqsadida mog'orni dengiz cho'chqalarida sinab ko'radi va uni 
Escherichia 
coli
bakteriyasini nobud qilishini aniqlaydi. Bu – penitsillin ustida o'tkazilgan eng 
birinchi klinik sinov edi.

---

Dyushen ilmiy tadqiqotlari natijalarini doktorlik dissertatsiyasi shaklida Parijdagi 
Paster institutiga taqdim etadi. Yosh olim ushbu yo'nalishda tadqiqotni ana shu 
institutda davom ettirishni juda hohlaydi. Lekin nima uchundir Paster instituti uni 
qo'llab-quvvatlamaydi. Ehtimol bunga olimning yoshi sabab bo'lgandir. Chunki o'sha 
vaqtda Dyushen bor-yo'g'i 23 yoshda edi. Dyushen o'limidan 4 yil keyin – 1949 
yil ser Aleksandr Fleming penitsil zamburug'ining antibiotiklik hususiyatini aniqlagani 
uchun Nobel' mukofotiga sazovor bo'ladi. Penitsil zamburug'i aslida tuproqda 
yashaydi. Zamburug'ni turli substratlarda (asosan o'simliklarda) yashil yoki havorang 
mog'or shaklida uchratish mumkin. Penitsil zamburug'i aspergilus zamburug'iga juda 
o'hshaydi. Aspergilus zamburug'i ham mog'or zamburug'lari turkumiga kiradi.
Penitsilning vegetativ mitseliylari shohlangan bo'ladi. Mitseliylar shaffof va ko'plab 
hujayralardan tashkil topgan. Penitsil giflari yoki substratning ichida, yoki tashqi 
yuzasida bo'ladi. Penitsil sporalar yordamida ko'payadi. «Penitsil» atamasi fanga 1929 
yil Fleming tomonidan kiritilgan. Bahtli tasodif tufayli, Fleming mog'orni antibakterial 
hususiyatini kashf etdi va uni 
Penicillium rubrum
deb nomladi. Oradan yillar o'tib 
Charl'z Tom bu zamburug'ga 
yangi nom berdi – 
Penicillum 
notatum
. 
Ayrim 
ma'lumotlarga 
ko'ra, penitsillin ilk marotaba 
1942 
yil 
rus 
olimi 
Z.V.Ermol'eva 
tomonidan 
olingan.