Bioorganik kimyo

(

-NH
2
)=9,67 
 
Bu aminokislota faqat biriktiruvchi to’qimalarning oqsili - kollagenda 
aniqlangan. 
 
5)L- Arginin (Arg) 
NH
2
O
NH
NH
H
2
N
OH
 

---

 
19 
                                                                                        
  
 
 
= 12,48                                    
     
 Bu 
aminokislotaning 
guanidin 
guruhi 
unga 
kuchli 
asosli 
xususiyatlarni  beradi.  Haqiqatdan  ham  guanidin  -  ma’lum    organik 
asoslarni  orasida  eng  kuchlilardan  biridir.  Uninig  kuchi  natriy 
ishqoriniki bilan tengdir. Guanidin guruhining kuchli asosli xususiyati 
iminoguruhning  (

C=NH)    protonlanishi  natijasida  hosil  bo’lgan 
kationning 
protonlangan 
birlamchi 
aminoguruhga 
nisbatan 
barqarorligini  bilan  tushuntiriladi.  Fiziologik  sharoitlarda  (
    7.35) 
bu guruh doimo ionlangan holatda bo’ladi. 
  
6) L-Gistidin (His) 
NH
2
O
N
NH
OH
 
                                                                                            
  
 
 
=6,00 
   
 
Bu  aminokislota  o’z  tarkibida  geterohalqali  imidazol  yadrosini  
tutib, ajoyib kimyoviy xossalarga egadir. Gistidin kuchsiz kislotali va 
kuchsiz asosli xossalarni namoyon etadi; yaxshigina nukleofil bo’lib, 
  
 
 si  fiziologik  qiymatlarga  (    7.35)  yaqin  bo’lgan  yagona 
aminokislotadir.  Demak,  gistidin  bir  azot  atomi  bilan  protonni  berib, 
boshqasi  bilan  protonni  qabul  qilib  kimyoviy  reaksiyalarda  ham 
donor,  ham  akseptor  bo’lishi  mumkin.  Gistidin  proton  tashuvchi 
sistema vazifasini bajarishi mumkin. 
Neytral  xossaga  ega  aminokislotalar  o’z  tarkibida  proton  qabul 
qila olmaydigan va bera olmaydigan organik radikallarga egadirlar.Bu 
aminokislotalarning  eng  oddiysi  va  yagona  optik  nofaol  vakili 
glitsindir: 
7) Glitsin (Gly)  
NH
2
O
HO
 
   

---

 
20 
Bu  aminokislota  hech  qanday  ahamiyatli    kimyoviy  xususiyatlarni 
namoyon  etmaydi,  uning  biologik  vazifasi  esa  biologik  molekulani 
kichikroq  hajmda  joylanishi  lozim  bo’lganda  tuzilish  elementi 
xususiyati  bilan  tushuntiriladi.Tuzilma  oqsillari  (kollagen,  ipak,jun) 
o’z tarkibida ko’proq  glitsin  tutadilar 
        Ba’zi neytral aminokislotalar uglevodorod yon zanjirlari hisobiga 
gidrofob xossalarni namoyon etadilar:  
 
8)L- Alanin (Ala) 
NH
2
O
HO
 
 
 
9) L-Valin  (Val)
 
NH
2
O
OH
 
 
10) L-Leysin (Leu) 
NH
2
O
OH
 
 
11) L-Izoleysin (Ile) 
NH
2
O
OH
 
 
 
Gidrofob aminokislotalarning yon zanjiri hisobiga ularni o’rab turgan 
suv  molekulalari  bilan  o’ziga  xos  ta’sirlashadilar,  bunday  birikmalar 
yon  zanjirga  deyarli    bog’liq  bo’lmagan  xolda  bir-birlariga  yaqin 
xossalarni  namoyon  etadilar.  Yon  zanjirida  aromatik  radikallar 

---

 
21 
saqlovchi birikmalar ham neytral xossali aminokislotalarga tegishlidir. 
Bu molekulada qutblangan 

-elektronlar buluti mavjuddir.