Bioorganik kimyo

ERITUVCHILAR SISTEMASI

Aniqlovchi va namoyon qiluvchi sifatida suv, elektrolitlarning suvdagi eritmasi, organic erituvchilarning turli xil komponentlari bo’lib bularda ham komponent suv ishlatiladi. Quyida eng ko’p ishlatiladigan erituvchilar keltirilgan:

· n-Butanol – sirka kislota – suv (4:1Tabassum (4:1:2) (6:1:2)

· Enilatsetat – chumoli kislota – suv (10:3:2)

· M-krezol yoki fenol, suv bilan tuyingan

· Ksilol – sirka kislota – suv (3:1) (1:3)

· Sirka kislota (2-…-60)

· Elektrolitlarning suvli eritmasi (3% NaCl)

· Distillangan suv

Flavonoidlarni xromatografik ajratish uchun erituvchilar sistemasini tanlashda har bir vaziyat uchun turli xil faktorlarga asoslangan holda (birikma tabiati, eruvchanligi va boshqalar) va ish maqsadiga asoslanadi. Masalan: suv – aglikon va glyukozidlarni ajratish uchun, 1 – sistema (ro’yxat bo’yicha) flavon, flavonon va flavonoidlarni analiz qilish uchun yaranaydi, buning uchun sirka kislotani suvli eritmalari yaxshi natiga beradi.

Ikki o’lchamli xromatografiyada dog’larni yaxshi ajratishda xar yo’nalish uchun alohida erituvchi ishlatilsa qutbliligiga qarab murakkab aralashmadagi pigmentlar agralishi mumkin. Masalan, 1- yo’nalish uchun butnol, sirka kislota va suv ishlatilsa, 2- yo’nalish uchun sirka kislota va suv eritmalari ishlatiladi.
Qog’oz xromatografiyasida flavonoidlarni aniqlash

Flavonoidlarni ajratganda keyin xromatogrammani kudux kunduzi va UB – nur bilan reaktiv sepeshdan oldin va keyin analiz qilinadi. Xalkonlar va auronlarni aniqlashga qadar kuduzgi nur bilan sariq dog’ bo’lib ko’rinadi. Flavonlar va flavonon 3-glyukozidlar filtrlangan UB – nur bilan qora – jigar rang bo’lib dog’lari ko’rinadi. Flavonoidlar va izoflavonoidlar xromatogrammani reaktiv bilan ta’sir ettirilmaguncha bo’yalmagan bo’ladi. Xromatogrammadagi flavonoidlar bilan ranhli dog’lar beradigan reaktivlar: 10% li metanolli ishqor eritmasi, 1% li izopropanol NaBH₄, 4% li SbCl₅ ni CCl₄ dagi eritmasi, diazo sulfonil kislota eritmasi 5 % li ALCl₃ ni spirtli eritmasi va boshqalar.