9-amaliy mashg’ulot. Gidratatsiya va degidratatsiya jarayonlari. Olefinlar gidratasiyasi. Asetilen gidratasiyasi. Olefinlar gidratatsiyasi

9-amaliy mashg’ulot. Gidratatsiya va degidratatsiya jarayonlari. Olefinlar gidratasiyasi. Asetilen gidratasiyasi.
Olefinlar gidratatsiyasi. Olefinlar gidratatsiyasi bilan ko'p mahsulotlar olish mumkin. Masalan, etanol, izopropanol, ikkilamchi butanol, dietil efiri.
Etanol CH₃-CH₂OH suyuqlik bo'lib, 78,3°C qaynaydi. Havo bilan 3-20% aralashmasi portlash mumkin. Suv bilan 95,6% etanol azeotrot aralashma qiladi, u 78,1°C da qaynaydi.
Etanol ko'p tonnada chiqariladigan. keng qo'llaniladigan organik sintez mahsuloti bo'lib, u erituvchi sifatida, ko'p miqdorda oziq-ovqat sanoatida va meditsinada qo'llaniladi. Oraliq mahsulotlar sifatida etanol murakkab efirlar, xloroforli, xloral,dietilefiri, atsetaldegid va sirka kislota olishda muhim ahamiyatga ega. Suyuqlik raketa dvigatellarida yoqilg'i, antifriz sifatida ishlatiladi.
Izopropanol CH₃CH(OH)-CH₃ - suyuqlik (qaynash temperaturasi 82,5°C) suv bilan aralashadi. Suv bilan 87,8% spirt azeopron aralashma hosil qiladi, uning qaynash temperaturasi 80,3°C. Izopropanol, erituvchi sifatida foydalaniladi. Undan murakkab efirlar, atseton olinadi.
Ikkilamchi butanol CH₃CH(OH)CH₂CH₃ (T_qay=99,5°C) va uchlamchi butanol (CH₃)₃ COH (T_qay=82,8°C) - rangsiz suyuqliklar.
Ikkilamchi butanol suvda chegarali eriydi, uchlamchi butanol esa suv bilan yaxshi aralashadi va 78% spirt bilan azeotrop aralashma hosil qiladi.
To'yinmagan uglevodorodlarni gidratatsiya jarayonlari organik sintez sanoatda keng qo'llaniladi va kislorodli birikmalar olinadi. Bu usul yordamida olefinlardan bir atomli spirtlar, masalan, etilenni gidratatsiyasi natijasida etil spirti olinadi:
CH₂ = CH₂ + H₂O → CH₃ - CH₂OH
Etilendan tashqari barcha olefinlar gidratatsiyada ikkilamchi va uchlamchi spirtlar hosil qiladi, chunki Markovnikov qoidasiga asosan, vodorod atomi eng gidrogenizlangan uglerod atomiga birikadi, gidroksil esa eng kam gidrogenizlangan: