Biologiya kafedrasi

Respublikamizda tumanlashtirilgan va istiqbolli navlar ta’rifi

Soyaning "Uzbek-2" navi Uzbekiston sholichilik ilmiy-tadqiqot institutida
M.M. Saltas va O.V. Burginalar tomonidan yaratilgan. Bu nav respublikamizni sug’oriladigan yerlarida 20-30 sentnerdan xosil beradi. O’rtapishar, doni uchun ekiladi. O’suv davri 125-130 kun. Shoxlanishi o’rtacha, serbarg, guli oq dukkaklari silindrsimon, doni sariq, unda ba’zan qora, qo’ng’ir dog’lar kuzatiladi. Ming dona urug’ning og’irligi 130-160 gramm keladi. Donning tarkibida 38% oqsil va 24% moy bor[14].
"Uzbek-6" navi kech pishar, 140-145 kunda pishib yetiladi, o’simlikning bo’yi 160-170 sm, 1000 dona doni og’irligi 160-170 gr., xosildorligi gektaridan 35-40 s., ko’k poya xosili gektaridan 400-420 s., tashkil qiladi.
"Yulduz" UzSHITI da M.M. Saltas va boshqa selektsionerlar tomonidan yaratilgan. Don uchun yetishtiriladi, o’suv davri 125 kun. Bo’yining balandligi 140- 150Cm. juda serbarg, doni sarik, 1000 dona urug’ining og’irligi 160-165 gramm. Gektaridan 30-32 ts don va 250 –300 sentner ko’k massa olish mumkin. Doni tarkibidagi 40,4 oqsil, 22% moy bor.
"Do’stlik" bu nav ham UzShITI da o’simlikshunoslik instituti namunalaridan tanlash yo’li bilan yaratilgan. Ko’k massa va don beruvchi nav xisoblanadi. Bo’yining balandligi 160-180 sm. 1000 dona urug’ining og’irligi 160-165 gramm.
Xar gektar yerdan 25-30ts don yoki 400-500 ts. kuk massa olish mumkin. Donning tarkibida 40% oqsil 22% moy saklaydi.
"Primorskaya-529" don uchun ekiladigan nav Primorskaya o’lkasida 1931 yilda yaratilgan. Bo’yining balandligi 80-100 sm. 1000 dona urug’ining og’irligi 200 gramm. Doni tarkibida 20,6% yog va 40,6% oqsil bor. Barcha agrotexnik talablarga rioya qilib o’stirilganda gektaridan 30 sentnerdan yuqori xosil olish mumkin. Vegetatsiya davri o’rtacha 124[5].
"Valyuta" navi erta pishar 100-112 kunda pishib yetiladi, o’simlikning bo’yi 80-100 sm., 1000 dona doni og’irligi 115-120 gr. xosildorligi gektaridan 25 s., donining tarkibida 20-22% yog’, 36-40% oqsil bor.
Ukrainadan keltirilgan, bizning sharoitimizda bu navni asosan takroriy ekin sifatida ekishni tavsiya etamiz.