«biologiya» kafеdrasi

Nazorat savollari.

1. 
   Turgor hodisasi deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Turdor hodisasining o’simliklarning hayotidagi ahamiyati.
   

Vazifa:
1. Kartoshkadan kesiklar tayyorlash.
2. Turli eritmalar tayyorlab, Petri kosachasi qo`yish.
3. Ishni bajarib, xulosasini daftarga yozish.


Laboratoriya ishi № 4
Hujayra shirasining osmotik bosimini plazmoliz usuli bilan aniqlash.


Ishning maqsadi. Hujayra shirasining osmotik bosimini plazmoliz usuli bilan aniqlash va bu jarayonning turli o’simliklarda har xil bo’lishini kuzatish.
Kerakli asbob va reaktivlar. Mikroskop, buyum oynasi, qoplagich oyna, ustara, igna, qizil piyoz, bir normal NaCl eritmasi, shtativ va probirkalar, suvli stakan, pipetkalar, 10 ml o’lchagich probirkalar.
Umumiy tushuncha: Hujayra shirasining osmotik bosimi tirik o’simliklarning muhim ahamiyatga ega bo’lgan fiziologik jarayonidir. Hujayra shirasi – o’simlikning tirik hujayrasidagi sitoplazma ajratadigan suyuqlik. U vakuolalarni to’ldiradi. Hujayra shirasi suv va kolloid eritma ko’rinishidagi turli organik va mineral moddalardan iborat. Hujayra shirasining tarkibi o’simlik turiga, uning o’sish sharoitiga, yoshiga va ba’zi boshqa omillarga bog’liq bo’lib, u hujayraning osmotik xususiyatiga va turgor holatiga ta’sir etadi. Osmotik bosim – suyuqlikda erigan moddaning diffuziya harakati tufayli yuzaga chiqaradigan bosimi. Osmotik bosim qonunlarini De-Friz, V.Pfeffer hamda Vant-Gof kashf etganlar. Osmotik bosimi bir xil bo’lgan eritmalar izotonik yoki izoosmotik eritmalar, agar bir eritmaning osotik bosimi boshqasinikiga nisbatan yuqori bo’lsa gipertonik, pastroq bo’lsa gipotonik eritma deyiladi. O’simlik hujayra suyuqligining osmotik bosimi ularning suyuq muhitda erigan moddalarining konsentrasiyasiga bog’liq. O’simlik shirasining osmotik bosimi ularning o’sish sharoitiga bog’liq. Shuning uchun ham o’simliklar hujayra shirasining osmotik bosimini o’rganish juda katta ahamiyatga ega.