«biologiya» kafеdrasi

1-rasm. Traube “sun`iy hujayrasi”ning hosil bo’lishini kuzatish.
Suvning sun’iy hujayra ichiga kirishi natijasida, hajmning kattalashuvi, olingan sariq qon tuzining konsentratsiyasiga bog’liq bo’ladi. Agar birinchi tajribada sariq qon tuzining eritmasi, mis sulfat eritmasiga nisbatan 2-4 marta katta bo’lgan bo’lsa, sariq qon tuzini kristall holda olgan paytda esa, uning konsentratsiyasi bir necha o’n martalab yuqori bo’ladi. Shuning uchun ham tajribani sariq qon tuzining kristali bilan olib borilganda, hosil bo’lgan sun’iy hujayra hajmining kattalashuvi ancha kuchli bo’ladi. Hosil bo’lgan “sun’iy hujayra” hajmining oshishi bilan bir vaqtda ichki gidrostatik bosim ham oshadi. Mana shu gidrostatik bosimga bardosh bera olmagan hujayra qobig’i ma’lum vaqtdan keyin yorilib (yirtilib) ketadi. Hujayraning nobud bo’lishi bilan tuzlar orasida yana kimyoviy reaksiya ketadi va natijada birinchi holatdagidek, yarim o’tkazgich parda qayta hosil bo’ladi. Bu “sun’iy hujayra” ham ma’lum kattalikkacha o’z hajmini oshiradi va u ham bora-bora nobud bo’ladi. Bu jarayon bir necha marta takrorlanadi.
Shunday qilib, bu tajriba orqali “sun’iy hujayraning” yarim o’tkazish xususiyatiga ega ekanligini (suvni oson o’tkazishini, unda erigan moddalarning esa tutilib qolishini) ko’rish mumkin. Tajribadan olingan natijalar daftarga yozib olinadi.
Nazorat savollari:

1. 
   Tajriba o’tkazish jarayonida sariq qon tuzining eritmasi yoki kristallini ishlatishning ahamiyati nimada?
   
2. 
   Tajriba jarayoni natijalariga ko’ra hosil qilingan “sun’iy hujayra”dan suvning o’tish jarayoni qanday o’zgarishlarga sabab bo’ladi?
   

Vazifa:

1. 
   Traube “sun’iy hujayrasini” hosil qilish.
   
2. 
   Traube “sun’iy hujayrasini” dan suvning o’tishini kuzatish.
   
3. 
   Tajriba natijalarini hisobot ko`rinishida albomga chizich va yozish.
   

Laboratoriya ishi. №2
Plazmoliz va deplazmoliz hodisalari. Plazmolizning turli formalari.