Biologiya fakulteti

4. Organizmge ta’sir etken stress aqibetleri
Eger adam asabiylashgan bolsa, rawajlanıw Kortizol Denede tezlik penen tez ósip barıp atır ;Qalayinsha, keyingi náwbette immunitet sistemasınıń islewine abay salıp qoyıp atır. Qattı qáweterde, dárejesi kóteriledi adrenalin, bul gipertenziya payda bolǵanlıǵı sebepli terlew jáne de aktivlesedi. Bul gormonlarning jaqsılanǵan sintezi birpara insaniy organlarǵa qıyınlasadı.
Stresstin terige tasiri
Áwele, stresstiń insan denesine tásiri teriniń sawlıgına tásir etedi, bul dawam jetip atırǵan ishki processlerdiń aynası. Eger hámme zat organlar hám turmıstı qollap-quwatlaw sistemaları menen tártiplengen bolsa, ol jaǵdayda sırtqı qaqpaqlar olardıń tazalıǵı menen ajralıp turadı. Eger qandayda bir mashqala júzege kelse, birinshi náwbette teri kesellikke dús boladı, bul keselliktiń ayriqsha kórsetkishi bolıp tabıladı. Epiteliya qatlamındaǵı ózgerisler isiwdi kúshaytiradigan sitokinlarning hádden tıs shıǵarılıwı menen baslanadı. Bul stress gormonlari dep atalatuǵın ximiyalıq birikpeler. Olardıń aktiv shıǵarılıwı akne, kóbiksheler, tasbaqa keselligi yamasa ekzema kórinisinde ańlatpalanadı. Insan denesiniń stresske juwapan neyropeptidlar sekretsiyasin kusheytiwi formasında teriniń bayqaǵıshlıǵı asadı. Turaqlı keskinlik teriniń kóp máselelerin keltirip shıǵaradı : ápiwayı aknedan ekzema hám dermatitning basqa formaları. Geyde terine bayqaǵısh hám allergik kórinetuǵın bolıwǵa beyim boladı.
Stress waqtında teri azaplanadı. Óytkeni sonda, bulshıq etler qisqaradı, bulshıq etler azayadı, teri mayısqaq hám mayısqaqlıqtı joǵatadı. Úlken muǵdarda islep shıǵarılǵan kortizol hám adrenalin oǵan da tásir etedi.
Kortizol qan qumshekeriniń kóbeyiwin keltirip shıǵaradı, bul kollagning qásiyetlerin ózgertiredi. Bul sırtqı qaqpaqtıń quriyi hám jıyrıqlar payda bolıwınıń kóbeyiwine alıp keledi. Ol tábiy tosıqtan tınıshsızlanatuǵın, ızǵarlıq puwlanıwın ustap, sırtqı qaqpaqtıń bayqaǵıshlıǵın asıradı. Nadurıs kórinedi, teri jińishke, infektsiya hám isiw processlerine tásir etedi. Kortizol tárepinen qozǵatılǵan maylardıń asıwı teri terilarning toplanıwına alıp keledi. Adrenalin kapillyarlardıń spazmini keltirip shıǵaradı, qan aylanıw jamanlasıwı, awqatlanıw hám teriniń dem alıwın azaytadı. Bul sarı reń menen oqarib ketedi. Redellarning keskin keńeyiwi qızıl daqlar payda bolıwın aktivlestiredi. Ishektegi tártipsizlikler teriniń jaǵdayına tásir etedi, akne payda boladı hám áspi (ishek bolsa kóp sanlı gistaminlarni keltirip shıǵaradı ).
Stress terinen azıq elementlarınıń ko'pini tutınıw etkende, olardı áhmiyetli túrde, onıń pikirine kóre jóneltiredi. Nátiyjede, onıń qorǵaw funktsiyaları zaiflashadi. Taǵı biri fiziologikalıq mashqalaǵa qosıladı - psixologiyalıq. Bunday mámlekette adam ózin táqip qılıwdı toqtatadı, gigienanı itibarsız qaldıradi, bul jaǵdaynı jáne de kúshaytadı.