Biologiya 17 14-04-2022. indd



Download 33,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet79/143
Sana04.11.2022
Hajmi33,86 Mb.
#860543
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   143
Bog'liq
10 sinf

Masalan: 
sichqonlarda yungning qora 
bo’lishi (B) jigarrang (b) bo’lishiga nis-
batan dominantlik qiladi. F1 da olingan si-
chqonlarning yungi (Bb) qora bo’ladi. 
To’liq dominantlikda F1 da olingan sichqonlar o’zaro chatishtirilganda F2 da bel-
gilarning ajralishi genotipik jihatdan 1/4 – gomozigota qora (BB), 2/4 - geterozigota qora 
(Bb), qora va 1/4 – jigarrang bo’ladi.


101
Biologiya 10
2. Chala dominantlikda dominant gen o‘z xususiyatini to‘liq yuzaga chiqara olmaydi
natijada geterozigota holatida yangi belgi paydo bo‘ladi. Natijada, fenotip oraliq xususi-
yatiga ega bo‘lib qoladi. (00 -rasm). 
Masalan, nomozshomgulda gultojibarglarning qizil rangda (A) bo’lishi oq (a) 
rangda bo’lishidan chala dominantlik qiladi. Natijada geterozigota holatda (Aa) pushti 
rang hosil bo’ladi.
Chala dominantlikda F1 da olingan nomozshomgullar o’zaro chatishtirilganda F2 da
belgilarning ajralishi genotipik jihatdan 1/4 – gomozigota qizil (AA), 2/4 - geterozigota 
pushti (Aa), va 1/4 – oq (aa) bo’ladi.
3. Kodominantlik - bu geterozigotali organizmlarda har ikkala allelga xos belgilarning 
yuzaga chiqishi. Unda har bir allel ishtirokida alohida – alohida oqsil sintez qilinganligi 
uchun geterozigotali organizmlarda har ikkala allelning ham oqsili uchraydi va har ikkala 
gen biri-biridan mustaqil ravishda o‘z ta’sirini yuzaga chiqaradi.


102
Biologiya 10
Kodominantlikka odamlarda qon gu-
ruhlarining irsiylanishi misol bo’ladi. 
Odamlardagi to‘rt xil qon guruhi bitta 
genning uchta alleli I
A
, I
B
, I
0
ishtirokida 
yuzaga chiqadi. Allel I
0
(i) retsessiv allel bo‘lib, unga nisbatan I
A
(II guruh) I
B
(III guruh) 
allellari dominant hisoblanadi. I
A
va I

allellar birgalikda (I
A
va I
B
) I
B
guruh qonini belgilaydi
ya’ni bu genlarning ta’siri kodominant-
lik bilan yuzaga chiqadi. Demak , I gu-
ruh qonining genotipli I
0
I
0
, II guruhniki 
I
A
I
A
ѐki I
A
I
0
III guruhniki I
B
I
B
ѐki I
B
I0, IV 
guruh genotipi esa I
A
I
B
bilan belgilana-
di.
4. K o‘p allellik - genotipda allellar 
soni ikkitadan ortiq bo‘lsa kuzatiladi. 
Bunda dominant genning bir necha 
marotaba mutatsiyaga uchrashi sodir 
bo‘ladi Masalan quyonlarda, C allel 
boshqa allellardan dominantlik qiladi, terining qora rangini belgilaydi. C
h
oyoq panjalari
dum, quloq, burunning qora rangligini belgilaydi (himolay rangi), C
ch
— shinshilla rangini, 
c — albinizmni belgilaydi Ularning bir-biriga ta’sirini quyidagicha ifodalash mumkin. C > 
C
h
> C
ch
> c 
CC, CC

, CC
ch

Cc
C
h
C

, C
h
C
ch
, C
h
c
C
ch
C
ch
, C
ch
c
cc

Download 33,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish