Biologik faol moddalar texnologiyasi

Affin xromatografiyasi.
Biologik modda va sorbent orasidagi biologik o‗xshashlik mavjud 
bo‗lganda affin xromotografiyadan foydalanish maqsadga muvofiq. Bunda bioaffin sorbentning 
matritsasiga biopolimerni kimyoviy usulda biriktiriladi.Xromatografik ustun orqali o‗tayotgan 
elyuent, ya‘ni harakatchan ikkinchi fazaga tuzlar, mochevina, detergentlar qo‗shiladi yoki 
elyuentning rN- muhiti o‗zgartiriladi. Sorbsiya, ya‘ni bizga kerakli bo‗lgan biopolimerlarni keraksiz 
qo‗shimchalardan ajratishdan so‗ng desorbiya jarayonni o‗tkaziladi va biopolimerlar matritsadan
ajratib olinadi.
 

---

129 
 
Adso
rbsio
n 
xro
matografiya
asosida ajratilayotgan moddalarning tanlangan qattiq adsorbent sirtida adsorbsiyasi yotadi. 
Adsorbsiyani adsorbat-adsorbent tizimida molekulalararo fizikaviy Van-der-Vaals kuchlari (molekulyar 
xromatografiya) yoki kimyoviy moyillik kuchlari, masalan ion almashinuvchi sorbent sirtida 
ajratilayotgan komponentlar ionlarining almashinishidagi reaksiya jarayonlari (ion almashinish 
xromatografiyasi) keltirib chiqarishi mumkin. Har ikkala holatda ham ajralishni amalga oshirish uchun 
ajratilayotgan moddalar adsorbsiya energiyasida farq bo‗lishi shart. 
Taqsimlanish xromatografiyasining 
mohiyatini ajratilayotgan moddalarning suyuqlikda turlicha 
eruvchanligi tashkil etadi.Ularni ajratishning asosiy sharti-moddalar eruvchanligidagi farqdir.Lekin 
ajralish jarayoni bir-biri bilan aralashmaydigan harakatsiz (suyuq) va harakatchan (suyuq yoki gaz) ikki 
faza sirt chegarasida bo‗lganligi uchun ajralish jarayoni moddaningikki faza o‗rtasida taqsimlanish 
koeffitsienti bilan aniqlanadi deyilsa to‗g‗riroq bo‗ladi.Shundan xromatografiyaning ushbu variantining 
nomi – taqsimlanish deb kelib chiqadi. Adsorbsion xromatografiya kabi molekulalararo o‗zaro ta‘sir 
kuchlarining tabiati ajralish jarayonini ta‘minlashda asosiy omil vazifasini bajaradi. Lekin ushbu 
variantda Van-der-vaals kuchlarining o‗rni birlamchidir.