Biologik faol moddalar texnologiyasi

Tayanch iboralar:
Biotexnologiya, biologik faol moddalar, aminokislotalar.
 
Aminokislotalar – organik birikmalar bo‗lib, bir vaqtda ham ishqorli amin guruhini (NH
2
-), 
ham kislotali karboksil guruhini (SOON-) saqlaydi.
 
 
 
Aminokislotalarning muhim hossasi ularni polikondensatsiyalanish xususiyati bo‗lib, poliamidlar 
ko‗rinishida polimerlar, shu jumladan peptidlar, oqsillar, neylon, kapron va enantan hosil qiladi
24
. 
Aminokislotalarning ma‘lum sinfidan (alfa-aminokislotalar) tabiiy oqsil molekulalari to‗planadi.
Oqsillarni hosil qilgan aminokislotalarning barchasi 
L-shaklda bo‗ladi.
20 ta aminokislotalardan – 
8 tasi
(izoleysin, leysin, lizin, metionin, treonin, triptofan, valin, 
fenilalanin) inson uchun almashmaydigan aminokislotalar hisoblanadi. 
Qishloq xo‗jaligi hayvonlari uchun bu ro‗yhatga yana gistidin va arginin, qush polaponlarilari 
uchun – yana prolin ham kiradi. 
Biotexnologik yo‗l bilan ishlab chiqariladigan birikmalar orasida hajmi bo‗yicha 
aminokislotalar birinchi o‗rinda turadi, tannarxi bo‗yicha esa ikkinchi o‗rinda turib, birinchi o‗rinni
antibiotiklar egallaydi.
Aminokislotalarni dunyo bo‗yicha ishlab chiqarish xajmi yiliga 
500 ming. t.dan ko‗proqni 
tashkil etadi.
Ulardan – 300 ming. t. – natriy glutamat, 100 ming. t. – lizin, 140 ming. t. - metionindir. 
 
Butun Jaxon Sog‗liqni saqlash ma‘lumotlariga qaraganda aminokislotalarga bo‗lgan 
ehtiyoj:
- lizin - 5 mln. t; 
- metionin - 4 mln.t; 
- treonin - 3,7 mln.t; 
- triptofan - 2 mln. t. 
AMINOKISLOTALARNING OLINISH USULLARI
- tabiiy oqsil saqlovchi substratlarning gidrolizi orqali; 
-
kimyoviy (nozik organik) sintez; 
-