Biologik faol moddalar texnologiyasi

ANTIBIOTIKLARNI OLISHNING O‗ZIGA XOS XUSUSIYATLARI 
Jarayon bosqichlari: 
1. Kerakli antibiotikning shtamm — produtsentini olish, sanoat ishlab chiqarishi uchun; 
2. Antibiotik biosintezi; 
3. Antibiotikni ajratish va tozalash;4. Konsentrirlash, stabillash va tayyor mahsulot olish
45
. 
Hozirgi vaqtda esa gen-muhandisligi usuli yordamida olinadi. 
Masalan, fermentatsiya texnikasni yaxshilash natijasida pennitsillinning sanoat chiqishi 20 g/l 
tashkil etmoqda, bu o‗z navbatida 
Penicillum chrysogenum 
ning boshlang‗ich shtamidan 10 ming 
barobar yuqoridir
.
45
Higashide E. 2009.
The macrolides: properties, biosynthesis, and fermentation. In: Vandamme, (ed.), 
Biotechnology of Industrial Antibiotics, pp. 452-509. Madrcel Dekker,New-York. 

---

112 
 
Fermentatsiya.
Fermentatsiya diganda produtsentni kultivatsiyalash (o‗stirish) va maksimal 
miqdorda antibiotikni hosil bo‗lishi tushuniladi. 
Mahsulot mikroorganizm hujayrasi ichida yoki biosintez jarayonida kultural suyuqlikka ajralishi 
mumkin. 
Produtsent – sig‗imi 100 tonnagacha bo‗lgan, isitish va sovutish tizimga ega, steril havo 
aralashmasini uzatuvchi uskuna, aralashtigichlar, kultural suyuqlik ozuqa muhitini kiritish va chiqarib 
olish moslamalari bor bo‗lgan fermentyorlarda o‗stiriladi. 
Ushbu bosqich qo‗llanilayotgan uskunaning germetikligi bilan xarakterlanadi (biomassani va 
antibiotiklarni biosintezi uchun qo‗llaniladigan maddalar bilan havoni ifloslanishini oldini oladi)
Mog‗or va nurli zamburug‗lar (antibiotik moddalarining asosiy produtsentlari) – aeroblar bo‗lib, 
shuning uchun yaxshi aeratsiya uchun muhit doimiy ravishda aralashtirilib turadi va u orqali steril 
havo oqim o‗tkazilib turiladi. 
Antibiotiklarni hosil bo‗lishi uchun azot va uglerodning optimal manbasi talab etiladi. 
Ko‗pgina antibiotiklar kultural suyuqlikda to‗planadi. 
O‗stirish jarayoni tugagandan so‗ng kultural suyuqlik mitselliydan filtrlash usuli bilan ajratib 
olinadi. Suyuqlik tarkibidagi antibiotik esa tabiatiga ko‗ra turli usullar yordamida ajaratib olinadi.
Preparatni tozalab olish uchun, antibiotikni tabiatiga ko‗ra turli fizik-kimyoviy usullardan 
foydalaniladi:
Antibiotiklarni ajaratib olishni asosiy usullari: 
-