Biokimyo va molekulyar biologiya

Vitamin C (askorbin kislotasi)

Vitamin C singa kasalini oldini olish uchun ishlatiladigan preparat hisoblanadi. Kimyoviy tuzilishi jihatidan 2,3-diyenol-gulon kislotasining laktoni hisoblanadi. Diyenol guruhining bo’lishligi vitamin C ning oson oksidlanib, qaytarilishini ta’minlab turadi:

L-askorbin kislotasi vitamin aktivligini namoyon qiladi, D-askorbin kislotasi esa fiziologik inertmodda hisoblanadi.

L- askorbin kislotasi rangsiz, suvda yaxshi eriydigan va nordon mazali bo’ladi. Benzolda, xloroformda, dietil efirda va yog`larda erimaydi. Askorbin kislotasining suvdagi eritmasi kislotali reaksiyani namoyon qiladi. U oson oksidlanib, degidroaskorbin kislotasiga aylanadi. Bunda uning vitaminli hossasi saqlanib qoladi.

Degidro askorbin kislotasi beqaror bo’lib, qaytarilish reakstiyasi natijasida yana L-askorbin kislotasiga aylanadi. Vitamin C ning bu xossasi uning oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarida aktiv ishtirok etishini belgilaydi. Askorbin va degidroaskorbin kislotalari elektronlar uzatilishidagi eng muxim komponentlardan hisoblanadi. Vitamin C ko’pgina fermentativ jarayonlarda aktivator va ingibitor sifatida ishtirok etadi.

Odamning vitamin C ga bo’lgan sutkalik ehtiyoji yoshga, fiziologik holatga va bajarilayotgan ishga bog`liq bo’ladi. Kattalar uchun 70-120 mg ni bolalar uchun 30-70 mg ni tashkil etadi.