Biokimyo pmd

9-Jadval

Odam immunoglobulinlarining xususiyatlari

 

    Xususiyati                IgG          IgM          IgA          IgD          IgE

 Sedimentatsiya            6,5-7           19            7              8             8,2

  koeffitsiyenti, S

      Molekulyar

       og‘irligi                150000     950000    180000    175000     200000

Uglevod tarkibi, %        2-3          10-12       8-10          12,7         10-12

      Qondagi                  1300          140         210            3              0,1

konsentratsiyasi,

           mg%

 Yarim yashash davri,       8-21           5,1          5,8            2,8           2-3

        kunlar

---

62

Turli sinf immunoglobulinlar nafaqat molekulyar og‘irligi, balki

qondagi konsentratsiyasi bilan ham farqlanadilar; biologik

xususiyatlarida ham farqlanishi mavjudligi haqida ma’lumotlar bor.

IgGning strukturasi batafsil o‘rganilgan. U Y-shakliga va tetramer

qurilishga ega; ikkita bir xil yengil L – zanjir (ingl.-light) va 2 ta bir xil

og‘ir H-zanjirlardan (ingl.– heavy) tuzilgan bo‘lib, bu zanjirlarning

molekulyar og‘irligi 23000-24000 va 50000-70000 ga tengdir.

Ma’lumki, bu zanjirlarning har biri 2 turdagi domenlardan iborat:

o‘zgaruvchan  (V) qism 108 aminogkislota qoldig‘idan iborat va

konstant (C) qism, 110 va 350 aminokislota qoldiqlarini  L- va  H-

zanjirlarda saqlaydi (12-rasm).

12-rasm.  Odam IgG strukturasi. Engil (L) va (H) zanjrlar, disulfid bo‘lar va

variabel (V), konstant (C) qismlar ko‘rsatilgan.

Muhim biologik funksiyalarni bajaruvchi boshqa glikoproteinlardan

qondagi oqsillarni (albumindan tashqari): transferrin, seruloplazmin,

gonadotrop va follikulostimullovchi gormonlar, ba’zi fermentlar, tog‘ay

va suyak to‘qimasidagi va tuxum oqsilini (ovomukoid) ko‘rsatish

mumkin. Uglevod qismi informativ funksiyadan tashqari molekula

stabilligini turli kimyoviy, fizik ta’sirlarga nisbatan oshiradi, ularni

proteinazalar ta’siridan himoya qiladi, natijada glikoproteinlarning

biologik rolini belgilaydi. Hujayra membranasining tarkibiy qismi

bo‘lib, glikoproteinlar bundan tashqari immunologik reaksiyalar, ion

almashinish, hujayralararo adgeziya va boshqa jarayonlarda

qatnashadilar.

---

63