Biokimyo pmd

Fermentativ reaksiyalar substrat konsentratsiyasigabog‘liq

holatda kechadi. Bunday sharoitlarda reaksiya tezligi muhitda mavjud

bo‘lgan ferment miqdoriga proporsionaldir. Bu proporsionallik ma’lum

chegaragacha saqlanadi, undan tashqarida substratning yetishmasligi

natijasida reaksiya tezligi pasayadi. Substrat konsentratsiyasi ortishi

ferment faol markazini to‘yinishiga olib keladi va ferment-substrat

kompleksi maksimal darajada hosil bo‘ladi, natijada fermentativ

reaksiyani maksimal tezlashishiga olib keladi. Fermentativ reaksiya

tezligini substrat konsentratsiyasiga bog‘liqligiga qarab reaksiya

darajasini belgilash mumkin. «Nol» darajada fermentativ reaksiya tezligi

doimiy va substrat konsentratsiyasiga bog‘liq emas (Vmax). «Birinchi»

darajada fermentativ reaksiya tezligi substrat konsentratsiyasi ortishiga

qarab to‘g‘ri proporsional bo‘ladi. Shuning uchun, biokimyoviy

---

118

laboratoriyalarda ferment faolligi va miqdorini aniqlashda substratlar

to‘yinish konsentratsiyasida ishlatiladi. Agarda fermentlarni ketma-ket

substrat konsentratsiyasini oshirib inkubatsiya qilinsa, har gal reaksiya

tezligi ortadi: avval juda tez, keyin sekinroq va nihoyat maksimal

darajaga yetadi, ya’ni – Vmax, maksimal reaksiya tezligiga to‘g‘ri

keladi.

Mixaelis K

M 

konstantasining qiymati ushbu reaksiya uchun

jarayonda qatnashayotgan uning tezligini ta’minlab bergan substratning

konsentratsiyasiga teng, Km = 1/2 Vmax. Km = mol/l bilan belgilanadi.