«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
436 
-o’simlik va daraxt turlarini ko’paytirish; 
-shahar havosi tozaligini saqlovchi me’zon; 
-o’lkamiz sharoitlariga moslasha oladigan nav va shakllarini izlab topish 
-shahar, qishloqlarga estetik ko’rik berish. 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1.Aholi yashash joylarini ko’kalamzorlashtirish” A. Vdayimov, D Turok Toshkent 
2012-yil 
2.”Dendrologiya” Qayumov A.Q. Toshkent 2009-yil 
3. “Jizzax viloyati geografiyasi” Q. Hakimov, O. Adilova Toshkent -2015-yil 
ZIRADOSHLAR OILASIGA MANSUB YELENA KOVRAGI O`SIMLIGINI 
MUXOFAZA QILISH 
Yangiboeva Z.A, To`raqulova V. 
Jizzax Davlat Pedagogika Instituti 
 
Ferula.L. turkumi vakillari ziradoshlar (Apiaseae) oilasiga mansub bo`lib, yer 
yuzida 170 turi uchraydi. Shulardan, O`rta Osiyo xududida 110 dan ortiq turi, 
O`zbekistonda esa bu turkum vakillarining 40 dan ortiqroq, Jizzax viloyatida 20 
turini uchratishimiz mumkin. Bizga ma`lumki, Ferula.L.turkumi turlari ichida kovrak 
o`simligi Ziradoshlar oilasiga mansub. Bu oila vakillaridan Yelena kovragi 
o`simligining ba`zi-bir xususiyatlariga to`xtalib o`tamiz. 
Yelena kovragi (Ferula helenae rakhmankulov ET Melibaev) o`simligini 
dorivor, yem-xashak, ozuqabop va asalchi osimliklar sifatida ta`riflash mumkin. 
Kovrak o`simligining ba`zi turlari o`zida biologik faol modda saqlab, ulardan esa 
tibbiyotda, chorvachilikda va qo`ychilikda foydalaniladigan preporatlar yaratilmoqda. 
Kovrak o`simligining tarkibidagi smala ya`ni yelimdan bir necha ming yillardan 
buyon keng foydalanilib kelinmoqda. 
Kovrak o`simligidan foydalanish eramizning to`rtinchi asridan boshlab smala 
olish maqsadida ishlatila boshlanilgan. Abu Ali ibn Sino va Abu Rayhon Beruniylar 
davridan 
kovrakning 
ayrim 
vakillari 
F.persika, 
F.foetida, 
F.foetidissima, 
F.diversivittata, F.kokanika va bir qancha turlarini ildiz qismidan olingan elim 
(smola) dorivor o`simlik “Kovrak”, “Sassiq kovrak”, “Sumbul”, ”Ssapagen” va 
boshqa bir qanchanomlar bilan atalib, yana oddiy va murakkab dori vositasi sifatida 
keng qo`llanilgan. Ayniqsa, dunyoga mashxur bo`lgan Abu Ali ibn Sinoning “Tib 
qonunlari” kitobida kovrak o`simligining xususiyatlari va bu o`simlikdan ajratib 
olingan smalalar insonlarda uchraydigan ba`zi-bir qancha kasalliklarni davolashgan. 
Ayniqsa, bo`g`in og`rig`ini davolashda, ovqatni 
xazm qilish jarayonini 

---