«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
421 
so’rishini, novda (poya) lardanildiz (ildizpoya) ning rivojlanishi, uchki kurtakni 
rivojlanishini kuchaytirish, barglarni 
uchki 
rivojlantirish, yon kurtaklarni 
rivojlanishini susaytirish, assimilyatsiya harakatini boshqarish [NK Fageria 185-190]. 
Gibberellinlar (GA): 
giberellin atvamevolanat kislota birikmalari bo’lib 125 
danortiqturi ma’lum. zamburug'larda (GA
3
) o’simliklarda esa (GA) va (GA
1
) lar 
uchrasada barchasining vazifasi osishni boshqarishdir. GA urug' va rivojlanayotgan 
urug'larning yosh to'qimalarida gliseraldegid-3-fosfatdan, izopen tenildifosfat orqali 
sintez qilinadi. Ularning biosintezi xloroplastda boshlanadi va keyinchalik membrana 
va sitoplazmatik membranalarda kechadi. GAlarfloma va ksilemada hujayralarga 
tashiladi. 
Funksiyalari: 
Ko’p yillik o’simliklarda GA
s 
ildizning uzayishi, ildiz o’sishiga 
GA
1 
hujayra bo'linishini va hujayra bo'shashishini rag'batlantirish orqali jarohatning 
jarohat bo’shlig’iga olib keladi. Bu past bo’yli o’simliklardan emas, uzun bo'yli 
o'simliklar ro’y beradi. Bundan tashqari urug'larni rivojlanishi, gullashni boshqarish, 
poyalarda ferment ishlab chiqarishi xususan α-amilaza, donli o’simliklarda donalarini 
ko'paytirishni rag'batlantirish, mevalarning o'sishi va rivojlanishi ba'zi mevalarda 
(masalan, uzumda) ekzogen ta'sir ko'rsatishi mumkin. Endogen ro’li noaniq [Phinney 
BO. 15-52]. 
Sitokininlar 
(CK): 
hujayra 
bo'linishini 
qo'zg'atish 
qobiliyati 
bilan 
tavsiflanadigan adenine hosilalaridir. Zeatin, kinetin, digidrozeatin kabi turlari 
ma’lum. Ildiz uchlarida va urug'larni unish paytida uchraydi. Ayrim o’simliklarda 
kinetinlar o’simlik ildizlarida sintezlanib, o’sha yer o’z vazifasini bajaradi. 
Funksiyalari: 
Xujayralarning bo’linishi va umuman o’simlik metabalizimini 
xususan, RNK va oqsil sintezi tezlashuvi, Barglarning qarishini kechiktirish, 
yo’sinlarda kurtak xosil bo’lishi, xloroplastning rivojlanishi, xlorofillning to'planishi, 
keladi va etioplastlarning xloroplastlarga aylanishi, transgen o’simliklarda (CK) ning 
ortishilateral kurtaklarning apical dominantlikdan xalos bo'lishi kabilar [Phinney BO. 
15-52].