«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

Sharq chinori-
Platanus orientalis. 
Vatani Sharqiy va Kichik Osiyo, Bolqon 
viloyatlari hisoblanadi. Bo’yi 25 metrdan 50 metrgacha, diametri 4 metrdan 20 
metrgacha bo’ladi. Jaydari-manzarali o’simliklar ichida eng yirigidir. Po’stlog’i 
ko’kimtir yashil rangli bo’lib, har yili ajralib, tushib turadi. Chinorlarning shox-
shabbasi keng, soyasi qalin, chiroyli manzarali o’simlik bo’lganligi uchun xalqimiz 
uni ardoqlab o’stiradi. Sernam tuproqlarda chinor tez o’sadi. Uning yana bitta 
ahamiyatli tomoni, hech qanday kasallikka uchramaydi. 
Oq akatsiya
- 
Robinia pseudoacacia
. Oq akatsiya daraxti o’zining 
xushmanzara yaproqlari bilan parklarni yaxshi ko’rinishli qiladi. Bu o’simlik 
dukkaklilar oilasiga kiradi. O’zbekistonning ko’chalarida va parklarida ko’p ekiladi. 
O’rta Osiyoning ob-havo sharoitiga yaxshi moslashgan. Bu daraxt juda tez o’sadi.10 
yil ichida uning bo’yi 8-10 m ga va 25-30 yoshlik daraxtning bo’yi 20 m ga yetadi. 
Sho’r tuproqli yerlarda ham o’sa oladi. Ammo serquyosh yerlarda juda yaxshi o’sadi. 
Sertikan akatsiya ancha manzarali, pushti gullari yirik bo’ladi. Bu daraxt sergul va 
uzoq vaqt gullab turishi bilan boshqa akatsiyalardan farq qiladi. Shuning uchun ham 
sertikan akatsiya park, bog’ va hiyobonlarga ekiladi. Bu o’simlik oq akatsiyaga 
yorma payvand qilish yo’li bilan ko’paytiriladi. 
Tikan daraxti- 
gledichiya triacaantos
. Bu manzarali daraxt dukkaklilar 
oilasidan bo’lib, bo’yi 20-30 metrga yetadi. Bu tez o’sishi, qurg’oqchilikka hamda 
shaharning noqulay sharoitlariga bardosh berishi bog’ zararkunanda va zamburug’ 
kasalliklari bilan kasallanmasligi, O’zbekiston sharoitida qish sovuqlaridan mutlaqo 
shikastlanmasligi bilan ajralib turadi.
Xulosa qilib aytganda O’zbekistonda mavjud ko’kalamzorlashtirish 
materiallari assortimenti cheklangan bo’lib, uni ko’paytirish va yaxshilash muhimdir. 
Shaharlarda ekishga mos bo’lgan, chidamli va ko’p yillik, qimmatli manzarali 
daraxtlardan jo’ka, kashtan, eman, chinorlar, o’tkir bargli zarang, lola daraxti, 
ninabarglilar turlarini ekishga katta e’tibor berish lozim. Tez o’suvchi daraxt 
turlaridan terak turlari, oq qayin, tollar, ayniqsa majnuntol, janubiy viloyatlar uchun 
esa safora, gledichiya, oq akatsiya, aylant, chinor va boshqalar diqqatga 
sazovordir.Ko’kalamzorlashtirish sohasidan ko’zlangan asosiy maqsad: 

---