Bino va inshootlar qurilishi

Ajratib-qayta o„rnatiladigan mayda shchitli qolip 
kichik o‗lchovli yuzasi 3 m
2 
gacha va 
massasi 50 kg gacha bo‗lgan elementlar to‗plamidan tashkil topadi, bu esa ularni qo‗lda o‗rnatish va 
qismlarga ajratish imkonini beradi. Qolip elementlardan yirik panellarni va bloklarni yig‗ish 
mumkin.Ularni qismlarga ajratmay kran yordamida montaj va demontaj qilish mumkin. Qolip 
unifikatsiyalashgan bo‗lib, turli xil doimiy, o‗zgaruvchan va qaytariluvchi o‗lchovlarga ega monolit 
konstruksiyalar uchun qo‗llanilishi mumkin.Unifikatsiyalashmagan kichik hajmdagi konstruksiyalarni 
betonlash uchun bu qolipni ishlatish juda ham maqsadga muvofiqdir. 
Yirik shchitli qoliplar
– biriktiruvchi elementlar va katta o‗lchamdagi shchitlardan tashkil 
topgan. Qolip shchitlari barcha texnologik og‗irliklarni qo‗shimcha ko‗taruvchi va ushlab turuvchi 
elementlar o‗rnatilmagan holda qabul qiladi. Bu qoliplar, uzun devorlarni, ora yopmalarni va 
tunnellarni betonlashda qo‗llaniladi. SHchit o‗lchami betonlanayotgan konstruksiya o‗lchamiga teng: 
devor uchun – xona balandligi va eni, ora yopma uchun – ora yopma uzunligi va eniga teng. Katta 
maydondagi yopmalarni betonlaganda, bir smena davomida betonni konstruksiyaga joylashtirish va 
zichlash mumkin bo‗lmasa, yopma xaritalarga bo‗linadi. Xaritani o‗lchamlari texnologik reglament 
asosida berilib, ularni chegara qismlarida keyingi xaritalar bilan yaxshi bog‗lanishi uchun yacheykasi 
10×10 mm qalinligi 2...4 mm li metall to‗r o‗rnatiladi. Yirik shchitli qoliplarni devorlari va 
pardadevorlari monolit, ora yopmalari yig‗ma bo‗lgan binolarda qo‗llash tavsiya etiladi. Yig‗ma 
ajratib-ko‗chiriladigan yirik shchitli qoliplar ko‗ndalang kesim yuzasi o‗zgaruvchan konstruksiyalarni 
betonlashda ham qo‗llaniladi (siloslar, tutun quvurlari, gradirnyalar). 

---

Blokli qolip
– bu xajmdor-ko‗chiriladigan qolip, oraliq tom yopmasini barpo etmasdan bino 
yacheykasini konturi bo‗ylab, uchta yoki to‗rtta devorni bir vaqtni o‗zida barpo etishga 
mo‗ljallangandir. Qolip alohida bloklardan montaj qilinadi va ular orasidagi masofa barpo etiladigan 
devorlarni qalinligiga teng.
Ichki va tashqi devorlari monolit yuk ko‗taruvchi va yopmalari yig‗ma bo‗lgan binolarga 
kombinatsiyalashgan variant: tashqi devor yuzalariga − yirik shchitli qolip, ichki yuza va devorlar 
uchun – blokli, vertikal ko‗chiriladigan va chiqarib olinadigan qolip tavsiya etiladi. 
Blok-forma
fazoviy berk bloklardan tashkil topgan bo‗lib: bo‗laklarlarga bo‗linmaydigan va 
bikir, bo‗laklarga bo‗linadigan yoki suriladiganlarga (ochiladigan) bo‗linadi. Blok-formalar hajmi 
uncha katta bo‗lmagan berk konstruksiyalarni vertikal va gorizontal yuzalarni betonlash uchun 
qo‗llaniladi. Bundan tashqari – devorlarni hajmdor elementlarini, lift shaxtalarni, aloxida turuvchi 
poydevorlarni, ustunlarni betonlashda xam foydalaniladi.